ทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ โดยนิสิตระดับปริญญาโท นางสาวทรรศิกา คุ้มกัน ร่วมกับอาจารย์ ที่ปรึกษา รศ.ดร.ครศร ศรีกุลนาถ คณะวิทยาศาสตร์ สถานพยาบาลสัตว์มายด์เพ็ทส์ และคณะทำงานวิจัย ประสบความสำเร็จค้นพบและยืนยันระบบกำหนดเพศของอิกัวน่า (Iguana iguana)ครั้งแรกของโลก โดยอิกัวน่ามีระบบกำหนดเพศเป็นระบบ XX/XYคล้ายกับของมนุษย์ แต่มียีนและองค์ประกอบทางพันธุกรรมที่แตกต่างออกไป นอกจากนี้ ยังพบว่าโครโมโซมเพศของอิกัวน่าเกี่ยวข้องกับโครโมโซมเพศของสัตว์ชนิดต่างๆ ในกลุ่มสัตว์มีกระดูกสันหลังสอดคล้องกับสมมุติฐาน super-sex chromosome ของสัตว์มีกระดูกสันหลังต่างๆ ที่พบก่อนหน้า ข้อมูลดังกล่าวเป็นข้อมูลสำคัญมากสำหรับการอธิบายปรากฏการณ์วิวัฒนาการของโครโมโซมในกลุ่มสัตว์เลื้อยคลานและช่วยวางแผนการผสมพันธุ์ของอิกัวน่า ตลอดจนพัฒนาวิธีการตรวจสอบเพศของอิกัวน่าด้วยเครื่องหมายดีเอ็นเอ ซึ่งจะสนับสนุนวงการเพาะเลี้ยงอิกัวน่าในประเทศไทยและทั่วโลก

รศ.ดร.ครศร ศรีกุลนาถ เปิดเผยว่า ปัจจุบันคนทั่วโลกและคนไทยให้ความสนใจเลี้ยงสัตว์ประเภทสัตว์เลี้ยงแปลก (exotic pets) มากขึ้น โดยเฉพาะอิกัวน่าที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย เนื่องจากเป็นกิ้งก่าที่มีลวดลายสีสันสวยงาม และยังสามารถฝึกให้เชื่องได้ ค่อนข้างเลี้ยงง่ายปัจจุบันมีผู้เพาะเลี้ยงสามารถพัฒนาสีสันต่างๆ ของอีกัวน่าได้หลากหลาย อย่างไรก็ตาม มักพบปัญหาในการตรวจสอบเพศของอิกัวน่าที่ไม่ชัดเจนในวัยก่อนเจริญพันธุ์ทำให้เกิดความไม่มั่นใจของผู้สนใจที่ต้องการซื้อหรือวางแผนผสมพันธุ์ และการซื้อ-ขายอิกัวน่าที่ไม่ทราบเพศไปนั้น ทำให้สัดส่วนการเลี้ยงระหว่างเพศผู้และเพศเมียไม่เป็นไปตามที่ต้องการ ส่งผลเสียต่อการผสมพันธุ์ในกรงและผู้เพาะเลี้ยงต้องเสียค่าใช้จ่ายสำหรับเลี้ยงอิกัวน่าไปจนโตเต็มวัย จึงจะระบุเพศได้ นอกจากนี้ผู้สนใจเพาะเลี้ยงอิกัวน่าส่วนใหญ่นิยมซื้อหาอิกัวน่าที่อายุยังน้อยเพื่อต้องการให้เชื่อง และเกิดความผูกพัน การทราบระบบกำหนดเพศของอิกัวน่าและพัฒนาเครื่องหมายดีเอ็นเอ เพื่อตรวจสอบเพศได้ตั้งแต่อายุอิกัวน่ายังน้อย จะส่งเสริมผู้ประกอบการคัดเลือกเพศผู้และเพศเมียให้ได้สัดส่วนที่เหมาะสมสำหรับเพาะเลี้ยงที่มีประสิทธิภาพ

การค้นพบระบบกำหนดเพศดังกล่าว ได้รับการตอบรับให้ตีพิมพ์ในวารสาร Frontier in Genetics เมื่อวันที่ 24 กันยายน 2563 โดยโครงการวิจัยนี้ได้รับทุนสนับสนุนจากโครงการทุนพัฒนานักวิจัยและงานวิจัยเพื่ออุตสาหกรรมระดับปริญญาโท (พวอ.) ภายใต้การดำเนินการของสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) (เดิม) ซึ่งปัจจุบันอยู่ภายใต้การดูแลของสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.)