“เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy)” หมายถึงหลักการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าซึ่งเป็นมากกว่าการนำกลับมาใช้ซ้ำ (Recycle) แต่เป็นการออกแบบกระบวนการผลิตและใช้สิ่งต่างๆ ตั้งแต่ต้นน้ำคือวัตถุดิบ ไปจนถึงปลายน้ำคือสินค้าสำเร็จรูป โดยให้เหลือสิ่งที่ต้องทิ้งหรือสูญเสีย (Waste) น้อยที่สุด ซึ่งแนวคิดนี้ได้รับการพูดถึงและผลักดันอย่างมากในปัจจุบันที่มนุษย์กำลังเผชิญกับผลกระทบจากปัญหาสิ่งแวดล้อมที่มนุษย์ก่อขึ้น เช่น ขยะมูลฝอย การปล่อยก๊าซเรือนกระจก ฯลฯ

“ปตท.” ผู้นำด้านธุรกิจพลังงานและอุตสาหกรรมปิโตรเคมีของไทยซึ่งให้ความสำคัญกับกระบวนการผลิตที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ได้ขยายแนวคิดนี้ไปยังธุรกิจอื่นๆ ในเครือ รวมถึง “คาเฟ่ อเมซอน (Café Amazon)” ซึ่งมีโรงคั่วกาแฟของตนเอง โดยตั้งอยู่ที่ อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา ทำให้ต้องมีการบริหารจัดการขยะอินทรีย์ที่เกิดจากกระบวนการผลิต

จากการเก็บข้อมูล พบว่า ในกระบวนการคั่วกาแฟนั้น จะมีเยื่อกาแฟที่มีลักษณะเป็นแผ่นเยื่อบางๆ ที่หุ้มเมล็ดกาแฟ ถูกกำจัดออกมาปริมาณ 1% ของกำลังการผลิต หรือคิดเป็นประมาณ 17 ตัน/ปี ซึ่งจำเป็นต้องทำการกำจัด เพื่อลดของเสียที่เกิดจากอุตสาหกรรม และผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในบริเวณพื้นที่ใกล้เคียง

เพื่อช่วยแก้ไขปัญหาดังกล่าว นักวิจัยจาก สถาบันนวัตกรรม ปตท. จึงได้ร่วมกันระดมความคิดจนเป็นโครงการวิจัยและพัฒนาสร้างนวัตกรรมด้วยการนำเอาเยื่อกาแฟมาผสมกับพลาสติกขึ้นเป็นคอมพาวน์ จากนั้นนำตัวคอมพาวน์นี้ไปขึ้นรูปด้วยเครื่องจักรอุตสาหกรรมเป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ประโยชน์ได้ในชีวิตประจำวัน นอกจากจะช่วยแก้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมชุมชนแล้ว ยังเป็นการพลิกวิกฤตเป็นโอกาส เปลี่ยนจากปัญหามาเป็นการสร้างโอกาสทางธุรกิจด้วย

โดย สถาบันนวัตกรรม ปตท. ได้ต่อยอดพัฒนาผลิตภัณฑ์ “Coffee Chaff” ในลักษณะของวัสดุ (Materials) ต่างๆ เพื่อช่วยลดของเสียที่เกิดจากอุตสาหกรรม ลดต้นทุนการผลิต สร้างมูลค่าเพิ่มให้เกิดประโยชน์สูงสุดและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ได้แก่

1.Coffee Chaff Compound : คอมพาวน์ผสมเยื่อกาแฟ สามารถนำมาขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในชีวิตประจำวันได้ เช่น แก้วเครื่องดื่ม Double Wall กระถางต้นไม้ ถาด จานรองแก้ว เป็นต้น

2.Compressed Sheet : แผ่นอัดผสมเยื่อกาแฟและเม็ดพลาสติก มีความเรียบเนียน แข็งแรง โดยมีจุดเด่นอยู่ที่เยื่อกาแฟปรากฏกระจายอยู่ทั่วพื้นผิวของผลิตภัณฑ์อย่างสม่ำเสมอ สามารถนำไปประกอบเป็น Top โต๊ะ แผ่นรองนั่งเก้าอี้ หรือพนักเก้าอี้

3.Extrusion Sheet : วัสดุที่เกิดจากกระบวนการอัดรีด โดยมีส่วนผสมของเยื่อกาแฟและเม็ดพลาสติก สามารถนำมาใช้ในลักษณะของไม้เทียมได้

4.Coffee Rattan : เส้นหวายเทียมทำจากเยื่อกาแฟ มีผิวสัมผัสเรียบเนียน และยืดหยุ่นในการสาน

สำหรับผลิตภัณฑ์ “Coffee Chaff” มีแผนต่อยอดในเชิงพาณิชย์ โดยโครงการ Booster ปตท. และสถาบันนวัตกรรม ปตท. ร่วมกับ HOOG (บริษัทเฟอร์นิเจอร์ชั้นนำของไทย) นำ Compressed Sheet กับ Coffee Rattan มาพัฒนาเป็นเฟอร์นิเจอร์  ที่สวยงามและใช้ประโยชน์ได้จริง  เบื้องต้นได้มีการนำไปใช้ตกแต่งในร้านคาเฟ่ อเมซอน สาขาจุฬาฯ ซอย 5 และพหลโยธิน กม.56 รวมทั้งอยู่ในระหว่างการตกแต่งในสาขาโรงพยาบาลธรรมศาสตร์ และ Harumiki Cafe สาขา ปตท. สำนักงานใหญ่

นอกจากนี้ วัสดุจาก Coffee Chaff  ยังได้รับความสนใจจากกลุ่มนักออกแบบ “Design Plant” โดยได้นำไปสร้างสรรค์ชิ้นงานจัดแสดงใน Bangkok Design Week 2021 เมื่อวันที่ 12 – 20 มิถุนายนที่ผ่านมาอีกด้วย

ปตท. ร่วมส่งเสริมเศรษฐกิจหมุนเวียน เพื่อสิ่งแวดล้อมและคุณภาพชีวิตที่ดีอย่างยั่งยืน