มีเด็กจำนวนพอสมควร ถูกเลี้ยงอยู่ใต้โต๊ะขายของ อยู่ในห้องเล็กๆ ที่ถูกกั้นเอาไว้ เพื่อให้พ่อแม่ทำงานหาเงินได้ เด็กหลายคนโตมากับห้างสรรพสินค้า ที่พ่อแม่ไปเป็นพนักงานที่นั่น ต้องใช้ชีวิตแบบซุกตัวอยู่ซอกเล็กๆ มุมใดมุมหนึ่ง บางคนเดินทางไปกับรถขายของตั้งแต่เล็กจนเข้าโรงเรียน

ต้องบอกก่อนว่า ที่เขียนอย่างนี้ไม่ได้ต้องการให้ทุกท่านเข้าใจว่า ชายหญิงที่ทำงานลักษณะนี้จะมีลูกไม่ได้ หมอเพียงต้องการสื่อสารกับคนกลุ่มหนึ่ง ที่ไม่มีปัญหาเรื่องรายรับ หลายๆ คนที่หมอรู้จัก ทำเงินได้มากโขทีเดียว เพียงแต่ที่พวกเขาเลือกจะใช้ชีวิตอย่างนี้ เพราะขาดความเข้าใจจิตวิทยาพัฒนาการของเด็ก จึงตัดสินใจเลี้ยงลูกในที่แคบๆ โดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์

เด็กยิ่งเล็ก ยิ่งจำเป็นต้องคำนึงถึงพัฒนาการในทุกๆ ด้านให้มากเข้าไว้ ความเจริญเติบโตทั้งรูปร่างภายนอก และสมองภายในที่พวกเรามองไม่เห็น จำเป็นต้องได้รับการกระตุ้น ส่งเสริม อย่างพอเหมาะพอดี การได้รับการดูแลในเรื่องนี้น้อยเกินไป มีผลกับชีวิตของเด็กในหลายส่วน โดยเฉพาะด้านสติปัญญา

ในเด็กทารกอาจดูเหมือนว่า ไม่ได้ต้องการพื้นที่มากนัก เพราะยังเคลื่อนตัวเองไปไหนไม่ได้ แต่ไม่ได้หมายความว่า เด็กควรจะแค่ดูดนม นอนหลับ ตื่นลืมตา ดิ้นไปมานิดๆ หน่อยๆ เพียงแค่นั้น เด็กบางคนไม่รู้จะเรียกโชคดีหรือโชคร้าย เกิดมาเป็นเด็กง่ายๆ ให้กินก็กิน วางลงเดี๋ยวๆ ก็หลับไปเอง เด็กแบบนี้ มีโอกาสถูกกระตุ้นน้อยเกินไป ได้สูงทีเดียว

แต่ในขณะเดียวกัน เด็กที่เป็นขั้วตรงข้าม อะไรก็ดูจะยากไปหมด โวยวาย กรี๊ดกร๊าด ระเบิดอารมณ์ได้ง่ายๆ เด็กแบบนี้ ก็มีแนวโน้มถูกลงโทษ เพราะทำความหงุดหงิดใจให้พ่อแม่ที่อยู่กับเขาเป็นอย่างยิ่ง จะขายของอย่างสบายใจเสียหน่อย ก็ทำได้ยาก เพราะลูกกวนตลอดเวลา ถึงวัยที่เด็กเคลื่อนที่ไปมาได้ พวกเขาอยากทำนั่นทำนี่ สนใจทุกสิ่งทุกอย่างไปเสียหมด ก็ไม่สามารถทำได้ เพราะสิ่งแวดล้อมไม่เอื้ออำนวยเอาเสียเลย เด็กกลุ่มนี้ “เสียโอกาส” อย่างยิ่งยวด เพียงเพราะเขาจำเป็นต้องปรับตัวให้คล้อยตามการตัดสินใจการเลือกใช้ชีวิต ของพ่อกับแม่

ในแต่ละครอบครัวก็ต้องมีวิถีของตัวเอง หมอคงไม่สามารถให้คำแนะนำแบบสำเร็จรูปได้ อย่างไรก็ตาม หมอก็ยังอยากจะช่วยคิด ช่วยวางแผนให้ท่านบ้าง ดังนี้

1. สำหรับบ้านที่หาเงินได้มาก จากลักษณะงานที่ท่านทำอยู่

สามีภรรยาควรต้องนั่งลงวางแผนอย่างจริงจังว่า คงต้องมีใครคนใดคนหนึ่งเลี้ยงลูกอยู่กับบ้าน ขณะที่อีกคนออกไปทำงานหาเงิน หรืออาจใช้วิธีสลับกันทำงาน สลับกันดูแลลูกก็ได้ ประเด็นสำคัญ คือ ต้องไม่เอาลูกไปเลี้ยงในที่แคบๆ อย่างนั้น

2. ถ้าการจะทำเงินให้ได้มากๆ อย่างที่เป็นอยู่ จำเป็นต้องอาศัยสองแรงแข็งขัน ของสามีภรรยา

ท่านอาจต้องเลือกที่จะให้คนอื่นช่วยเลี้ยงลูกให้ ในที่ที่มีพื้นที่เหมาะสมกับพัฒนาการทุกด้านของเด็ก แต่..... พ่อแม่ก็ต้อง “ทำใจ และยอมรับ” ให้ได้ว่า คนที่มาเลี้ยงลูกให้ เขาก็จะทำในแบบที่เขาคิด และต้องการทำ คุณภาพของเด็ก ขึ้นกับคุณภาพและคุณธรรม ของผู้เลี้ยงดู ไม่มีทางเป็นอื่นไปจากนี้ได้เลย

สุดท้าย ถ้าท่านสองคนยังมองไม่เห็นทางเลือกอื่นอีกแล้ว ที่นอกเหนือไปจากการเอาลูกมาเลี้ยงในที่แคบๆ แบบนี้ หมอสามารถเข้าใจ และเห็นใจสถานการณ์ของท่านเป็นอย่างยิ่ง

คำแนะนำที่หมอพอจะให้ได้ คือ ขอให้ท่านคุมกำเนิดให้ดี อย่าเพิ่งคิดจะมีลูกคนถัดไป ขอให้เลี้ยงเด็กคนนี้ คนที่กำลังอยู่ตรงหน้าท่านตอนนี้ ให้ดีที่สุดเท่าที่สามีภรรยาคู่หนึ่งจะสามารถทำให้คนเป็นลูกได้ ถึงวัยที่ลูกเริ่มเคลื่อนที่ อยากไปไหนมาไหน ขอให้พ่อแม่อย่าดุ อย่าว่า อย่าตำหนิลูกเลย แม้แต่พวกเราผู้ใหญ่ มีความอดทนมากกว่าเด็กๆ ตั้งหลายเท่า เรายังเบื่อ ยังหน่าย กับการอุดอู้อยู่แต่ในที่แคบๆ เลยใช่ไหมคะ

และขอไว้เลยนะคะ ถ้าท่านเป็นพ่อแม่ที่รักลูก โปรดอย่าหยิบยื่นอุปกรณ์จอให้ลูกเด็ดขาด การทำเช่นนั้น เป็นการทำลายอนาคตทั้งของลูก และของตัวท่าน ด้วยน้ำมือท่านเองแท้ๆ ขอให้พ่อแม่เห็นใจลูกมากๆ ที่เขาต้องมาเสียสละพัฒนาการที่เขาควรจะทำได้ และสิทธิที่เขาควรจะได้รับ จากการเกิดมาเป็นมนุษย์คนหนึ่ง ให้กับชายหญิงคู่นี้ ที่เขาเรียกว่าพ่อกับแม่ เพื่อที่พวกท่านทั้งสองจะได้ทำมาหาเลี้ยงชีพ ในแบบที่ท่านต้องการ

หมอขอเป็นกำลังใจให้พ่อแม่อดทน พยายามให้เต็มที่ จนกว่าลูกจะเข้าเรียนหลังสามขวบไปแล้ว เมื่อลูกเข้าอนุบาล ท่านทั้งสองคงทำงานอย่างสบายใจไปได้พักใหญ่ๆ เก็บเงินเก็บทองอีกสักสองสามปี ใช้ชีวิตแบบพอเพียง และกินอยู่ต่ำกว่าฐานะ ค่อยๆ ขยับขยาย หาทางเลือกให้กับตัวเอง ถ้าคิดจะมีลูกคนต่อไป อย่าปล่อยให้ลูกคนน้อง ต้องเติบโตมาในที่แคบๆ อย่างคนพี่อีกเลย

และนี่คือส่วนของหมอ ที่พอจะช่วยเหลือใครได้บ้าง ด้วยความปรารถนาดีต่อทุกท่านอย่างจริงใจค่ะ