บากู/วอชิงตัน/มอสโก (เอเอฟพี/รอยเตอร์ส/บีบีซี นิวส์) - เริ่มมีการตั้งข้อสังเกตจากสื่อหลายสำนักรวมถึงผู้เชี่ยวชาญบางส่วนที่เชื่อว่า สาเหตุที่ทำให้เครื่องบินโดยสารสายการบินอาเซอร์ไบจานตกในคาซัคสถานเมื่อวันพุธที่ 25 ธ.ค. อาจมาจากถูกระบบป้องกันภัยทางอากาศของรัสเซียยิงโดยไม่ตั้งใจ

เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 26 ธ.ค. สื่อหลายสำนักรวมถึงโลกออนไลน์ ต่างเผยแพร่และส่งต่อภาพนิ่งและคลิปบางส่วน ที่แสดงให้เห็นรูหลายรูที่ซากเครื่องบินโดยสารอาเซอร์ไบจานแอร์ไลน์ ที่ตกในคาซัคสถานเมื่อช่วงก่อนเที่ยงวันพุธที่25 ธ.ค. แหล่งข่าว 4 แหล่งในอาเซอร์ไบจานที่ใกล้ชิดกับการสอบสวนเผยกับสำนักข่าวรอยเตอร์สว่า เครื่องบินถูกยิงตกโดยระบบป้องกันภัยทางอากาศแพนต์เซียร์-เอส (Pantsir-S) ของรัสเซีย ซึ่งเป็นขีปนาวุธจากพื้นสู่อากาศ โดยที่ระบบสื่อสารบนเครื่องบินถูกระบบสงครามอิเล็กทรอนิกส์ของรัสเซียก่อกวนขณะที่กำลังบินไปยังเมืองกรอซนี เมืองหลวงของสาธารณรัฐเชชเนียของรัสเซีย ทำให้เครื่องบินตกใกล้เมืองอักเตาของคาซัคสถาน

ขณะที่สื่อในอาเซอร์ไบจานรายงานอ้างแหล่งข่าวจากรัสเซียว่า ระบบป้องกันภัยทางอากาศของรัสเซียพยายามยิงสกัดโดรนพิฆาตของยูเครน ในช่วงเวลาเดียวกับที่เครื่องบินโดยสารอาเซอร์ไบจานบินผ่านเหนือน่านฟ้าสาธารณรัฐเชชเนีย ขีปนาวุธรัสเซียระเบิดกลางอากาศใกล้กับเครื่องบินลำนี้ และสร้างความเสียหายต่อลำตัวและระบบบางอย่างของเครื่องบิน ช่วงที่เตรียมจะลงจอดยังจุดหมายในเมืองกรอซนีนักบินพยายามนำเครื่องบินลงจอดฉุกเฉินที่สนามบินหลายแห่งในรัสเซีย แต่ทางการรัสเซียไม่อนุญาต ทำให้ต้องบินข้ามทะเลสาบแคสเปียนไปยังคาซัคสถาน รายงานระบุด้วยว่า รัสเซียไม่ได้สั่งปิดน่านฟ้าหรือห้ามเที่ยวบินพลเรือนบินเหนือน่านฟ้าบริเวณดังกล่าว

ส่วนปฏิกิริยาจากนานาชาติ เจ้าหน้าที่รัฐบาลสหรัฐฯ ระบุว่า มีสิ่งบ่งชี้เบื้องต้นว่าระบบต่อต้านอากาศยานของรัสเซียอาจยิงถูกเครื่องบินอาเซอร์ไบจานที่ตก ส่วนรัฐบาลแคนาดาแสดงความกังวลอย่างยิ่งต่อรายงานข่าวที่ว่า ระบบป้องกันภัยทางอากาศของรัสเซียอาจยิงถูกเครื่องบินดังกล่าว ขณะที่ ชาร์ลส์ เอ คัปชันศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยจอร์จทาวน์ในสหรัฐฯ ให้ความเห็นว่า หากสาเหตุที่เครื่องบินอาเซอร์ไบจานตก เป็นเพราะถูกยิงด้วยอาวุธต่อต้านอากาศยานจริง ก็ไม่ได้เป็นเรื่องผิดปกติมากขนาดนั้นที่จะเกิดเหตุทำนองนี้ขึ้นในเขตสงคราม

ก่อนหน้านี้ เจ้าหน้าที่สืบสวนรัสเซียเปิดเผยข้อมูลเบื้องต้นว่า เครื่องบินโดยสารลำนี้น่าจะบินชนฝูงนก จนต้องเปลี่ยนเส้นทางจากเมืองกรอซนีไปยังคาซัคสถาน และตกที่เมืองอักเตาขณะพยายามลงจอดฉุกเฉิน มีผู้เสียชีวิต 38 ศพ บาดเจ็บ 29 คน

ด้านโฆษกทำเนียบประธานาธิบดีรัสเซียชี้แจงหลังจากมีรายงานข่าวเรื่องเครื่องบินอาจถูกยิงโดยระบบป้องกันภัยทางอากาศของรัสเซียว่า ไม่ควรด่วนสรุปสาเหตุจนกว่าจะมีการตั้งคณะทำงานเพื่อสืบสวนความจริงให้กระจ่าง ขณะที่ประธานาธิบดี อิลฮาม อาลิเยฟ ของอาเซอร์ไบจานได้สั่งตั้งกรรมาธิการขึ้นมาสอบสวนหาสาเหตุของเหตุเครื่องบินตกครั้งนี้แล้ว แหล่งข่าวระบุว่า จะไม่มีใครออกมาอ้างว่าเกิดจากความตั้งใจ แต่ทางอาเซอร์ไบจานยังหวังว่า ฝ่ายรัสเซียจะออกมายอมรับเองว่าได้ยิงเครื่องบินของจอาร์เซอร์ไบจานตกจริง