เม็กซิโกซิตี/ออตตาวา/ปักกิ่ง (รอยเตอร์ส/ซีซีทีวี/บีบีซี นิวส์) - ผู้นำแคนาดาและผู้นำเม็กซิโกสั่งใช้มาตรการทางภาษีตอบโต้ประธานาธิบดี โดนัลด์ ทรัมป์ ของสหรัฐฯ ที่ลงนามคำสั่งฝ่ายบริหารให้เก็บภาษีร้อยละ 25 กับสินค้านำเข้าทั้งหมดจากแคนาดาและเม็กซิโก ขณะที่รัฐบาลจีนประณามรัฐบาลประธานาธิบดีทรัมป์ ที่ประกาศเก็บภาษีร้อยละ 10 กับสินค้านำเข้าจากจีน โดยจะร้องเรียนต่อองค์การการค้าโลกและดำเนินมาตรการตอบโต้ แต่ก็พร้อมเจรจาเพื่อไม่ให้ความขัดแย้งบานปลายขึ้น

นายกรัฐมนตรี จัสติน ทรูโด ของแคนาดา แถลงข่าวเมื่อวันเสาร์ที่ 1 ก.พ. ว่า แคนาดาจะเก็บภาษีร้อยละ 25 กับสินค้านำเข้าจากสหรัฐมูลค่า 155,000 ล้านดอลลาร์แคนาดา (ราว 3.6 ล้านล้านบาท) โดยจะเริ่มเก็บภาษีกับสินค้านำเข้ามูลค่า 30,000 ล้านดอลลาร์แคนาดา (ราว 695,400 ล้านบาท)ตั้งแต่วันที่ 4 กุมภาพันธ์ จากนั้น จะเก็บภาษีกับสินค้านำเข้าที่เหลือใน 21 วัน ผู้นำแคนาดาเตือนว่า ภาษีของแคนาดาจะทำให้สหรัฐฯ เสียหาย และขอให้ชาวแคนาดาซื้อสินค้าแคนาดาและท่องเที่ยวในประเทศแทนการไปสหรัฐฯ นอกจากนี้ รัฐบาลกำลังพิจารณาเรื่องการใช้มาตรการที่ไม่ใช่ภาษีกับแร่ธาตุสำคัญ การจัดซื้อจัดจ้างด้านพลังงาน และความเป็นหุ้นส่วนอื่นๆ กับสหรัฐฯ ด้วย

ด้านประธานาธิบดี คลอเดีย เชนบัมของเม็กซิโก โพสต์ข้อความผ่านแพลตฟอร์ม X ในวันเดียวกันว่า ได้สั่งการให้รัฐมนตรีเศรษฐกิจใช้มาตรการทางภาษีและมาตรการที่ไม่ภาษีเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของประเทศ โดยย้ำว่าไม่ต้องการเผชิญหน้ากับสหรัฐฯ แต่ต้องการความร่วมมือและการเจรจา ผู้นำเม็กซิโกซึ่งพยายามลดความตึงเครียดกับประธานาธิบดีทรัมป์เผยด้วยว่า รัฐบาลของเธอที่เข้าบริหารประเทศตั้งแต่เดือนตุลาคมปีที่แล้ว สามารถยึดเฟนทานิล ที่เป็นยาแก้ปวดชนิดแรงและเป็นยาเสพติดชนิดหนึ่งได้มากถึง 20 ล้านโดส รวมทั้งควบคุมตัวผู้พัวพันกับการลักลอบค้าเฟนทานิลได้มากกว่า 10,000 คน หลังจากที่ทรัมป์กล่าวโจมตีว่าเฟนทานิลจำนวนมากถูกนำเข้ามายังสหรัฐฯ ผ่านทางเม็กซิโก และเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้สหรัฐฯ ใช้มาตรการทางภาษีลงโทษเม็กซิโก

ผู้นำแคนาดาและผู้นำเม็กซิโกแสดงท่าทีดังกล่าวหลังจากผู้นำสหรัฐฯ ลงนามคำสั่งฝ่ายบริหารในวันเดียวกัน โดยเป็นคำสั่งแยกประเทศละฉบับ ให้เก็บภาษีร้อยละ 25 กับสินค้านำเข้าจากแคนาดาและเม็กซิโกเริ่มตั้งแต่วันที่ 4 กุมภาพันธ์ ตามเขตเวลาตะวันออก ยกเว้นผลิตภัณฑ์ด้านพลังงานจากแคนาดาให้เก็บภาษีร้อยละ 10 เพื่อลดความกังวลของโรงกลั่นและรัฐในเขตมิดเวสต์ ข้อมูลของสำนักงานสำมะโนสหรัฐระบุว่า ปี 2023สหรัฐฯ นำเข้าน้ำมันดิบมูลค่าเกือบ 100,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (เกือบ 3.38 ล้านล้านบาท) คิดเป็น 1 ใน 4 ของการนำเข้าสินค้าทั้งหมดจากแคนาดา

ส่วนท่าทีของรัฐบาลจีน สถานีโทรทัศน์ซีซีทีวีของทางการจีนรายงานว่า กระทรวงการคลังและกระทรวงพาณิชย์ของจีนออกแถลงการณ์ในวันนี้ว่า รัฐบาลจีนจะร้องเรียนต่องค์การการค้าโลก หรือ WTO และดำเนินมาตรการตอบโต้สหรัฐฯ แต่ไม่ได้ระบุอย่างชัดเจน เพื่อตอบโต้ที่ประธานาธิบดีทรัมป์ลงนามคำสั่งฝ่ายบริหารเมื่อวันเสาร์ให้เก็บภาษีร้อยละ 10 กับสินค้านำเข้าจากจีน มีผลตั้งแต่วันที่ 4 กุมภาพันธ์ ทรัมป์อ้างว่า จีนจะต้องหยุดยั้งเฟนทานิล ซึ่งเป็นยาแก้ปวดชนิดแรงและเป็นยาเสพติดชนิดหนึ่ง ไม่ให้หลั่งไหลเข้าสหรัฐฯ

แถลงการณ์ของกระทรวงพาณิชย์จีนระบุว่า การเคลื่อนไหวของผู้นำสหรัฐฯ ละเมิดระเบียบการค้าสากลอย่างร้ายแรงขอเรียกร้องให้สหรัฐฯ เข้าร่วมการเจรจาอย่างจริงใจและกระชับความร่วมมือระหว่างกัน ส่วนการยื่นเรื่องร้องเรียนต่อ WTO เป็นการเคลื่อนไหวเชิงสัญลักษณ์ เหมือนกับที่จีนเคยร้องเรียนเรื่องสหภาพยุโรป หรือ EU เก็บภาษีกับยานยนต์ไฟฟ้า หรือ EV ของจีน

ด้านกระทรวงการต่างประเทศจีนได้ย้ำในช่วงหลายสัปดาห์ที่ผ่านมาว่า จีนเชื่อว่าจะไม่มีผู้ชนะในการทำสงครามการค้าและได้ตอบโต้ว่า เฟนทานิลเป็นปัญหาของสหรัฐฯ เพราะจีนได้ให้ความร่วมมือกับสหรัฐฯ ในการต่อต้านยาเสพติดอย่างกว้างขวางและได้ผลอย่างเห็นได้ชัด