28 กุมภาพันธ์ 2568 สำนักข่าวต่างประเทศรายงานว่า สำนักงานสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ (UNHCR)เตือนว่า การที่ไทยส่งตัวชาวอุยกูร์จีน 40 คนกลับจีนนั้น “เป็นการละเมิดกฎหมายสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศอย่างชัดเจน”

นางลิซ ทรอสเซล โฆษกสำนักงานข้าหลวงใหญ่สิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ กล่าวในแถลงการณ์ผ่านวิดีโอว่า ฉันรู้สึกเสียใจอย่างยิ่งที่พวกเขาถูกเนรเทศโดยใช้กำลัง และว่าสำนักงานของเราได้เรียกร้องซ้ำแล้วซ้ำเล่าให้ทางการไทยเคารพพันธกรณีตามกฎหมายระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับบุคคลเหล่านี้ที่ต้องการการคุ้มครองระหว่างประเทศ

การเคลื่อนไหวดังกล่าวเกิดขึ้นแม้ว่าผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติจะเรียกร้องให้ไม่ส่งชาวอุยกูร์ที่ไทยกักขังไว้เป็นเวลานานกว่าทศวรรษกลับประเทศ โดยเตือนว่าพวกเขาอาจเสี่ยงต่อการถูกทรมาน ปฏิบัติอย่างโหดร้าย และ ได้รับอันตรายที่ไม่สามารถแก้ไขได้ หากถูกส่งตัวกลับ ซึ่งการเนรเทศครั้งนี้ยังถือเป็นการละเมิด "หลักการไม่ส่งกลับ" และเรียกร้องให้ทางการไทยงดส่งสมาชิกที่เหลือของกลุ่มชาวอุยกูร์จีนกลับประเทศ และว่า “ขณะนี้สิ่งสำคัญคือทางการจีนต้องเปิดเผยที่อยู่ของพวกเขา และต้องแน่ใจว่าพวกเขาได้รับการปฏิบัติตามมาตรฐานสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ 

ต่อมาทางสำนักงานข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติ (UNHCR) แสดงความเสียใจอย่างสุดซึ้งต่อการบังคับส่งกลับชาวอุยกูร์จำนวน 40 คน หลังจากอยู่ในศูนย์กักกันในประเทศไทยเป็นเวลากว่า 10 ปี

UNHCR ได้รับรายงานจากหลายช่องทางว่ากลุ่มชาวอุยกูร์ที่ถูกกักกันตัวในกรุงเทพได้ถูกบังคับส่งกลับอย่างรวดเร็ว โดยตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาหน่วยงานได้ขอสิทธิ์การเข้าถึงคนกลุ่มนี้มาโดยตลอด และได้รับการยืนยันจากเจ้าหน้าที่รัฐบาลไทยว่าคนเหล่านี้เป็นกลุ่มคนที่ได้แสดงความหวาดกลัวต่อการส่งกลับ จะไม่ถูกเนรเทศออกจากประเทศ อย่างไรก็ดี การเข้าถึงบุคคลเหล่านี้ไม่เคยได้รับอนุมัติ และเมื่อติดต่อเพื่อขอคำชี้แจ้ง ทางเจ้าหน้าที่รัฐบาลไทยแจ้งว่าไม่มีการตัดสินใจต่อการเนรเทศคนกลุ่มนี้ 

“นี่เป็นการละเมิดหลักการห้ามส่งกลับ และภาระผูกพันของรัฐบาลไทยที่มีต่อกฎหมายระหว่างประเทศ” รูเวนดรินี่ เมนิคดิเวล่า ผู้ช่วยข้าหลวงใหญ่ผู้ลี้ภัยแห่งสหประชาชาติด้านการให้ความคุ้มครอง กล่าว

สิทธิขั้นพื้นฐานในการขอลี้ภัย และการไม่ถูกบังคับให้ส่งกลับ (เช่น ไม่ส่งผู้คนกลับไปยังสถานที่ที่พวกเขาอาจเผชิญกับความเสี่ยง) ได้ถูกกำหนดไว้ในมาตรา 13 ใน พระราชบัญญัติป้องกันและปราบปรามการทรมานและการกระทำให้บุคคลสูญหายของประเทศไทย มาตรา 16 ของ ปฎิญญาอาเซียนว่าด้วยสิทธิมนุษยชน และมาตรา 14 ของปฎิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน

"UNHCR ได้แสดงความกังวลเกี่ยวกับการกักขังคนกลุ่มนี้นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 เร่งให้เจ้าหน้าที่ปรับปรุงสถานการณ์ด้านมนุษยธรรมของพวกเขา มอบทางเลือกที่จะไม่ถูกกักกัน และหาทางออกที่ปลอดภัย และเป็นไปได้ UNHCR เรียกร้องให้รัฐบาลไทยยุติการบังคับส่งกลับบุคคลจากประเทศไทย" เมนิคดิเวลล่ากล่าว

ชาวอุยกูร์ 48 คนที่ถูกควบคุมตัวในประเทศไทย เป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม 300 คนที่หลบหนีออกจากจีนและถูกจับกุมในปี 2557 โดยบางคนถูกส่งกลับจีน และบางคนถูกส่งไปตุรกี ส่วนที่เหลือถูกควบคุมตัวอยู่ในไทย