ในช่วยอยู่บ้านกักตัวเพื่อชาตินี้ คนส่วนใหญ่มีเวลามากขึ้นมีการใช้สายตาจ้องดูจอมอนิเตอร์ต่างๆกันมากขึ้นด้วย ไม่ว่าจะเป็นจอคอมพิวเตอร์ จอมือถือจอแท็บเลต หรือแม้กระทั่งจอทีวีที่เราดูกันอยู่ทุกวัน โดยเฉพาะหนุ่ม-สาวยุคดิจิทัลนี้มักต้องเจอกับจอมอนิเตอร์ชนิดต่างๆ ส่วนใหญ่มักจะเป็นจอแบบแอลซีดีหรือจอแอลอีดี ซึ่งจอเหล่านี้จะให้ความสว่างที่มากกว่าแต่ก่อนมาก การใช้หรือการจ้องจอมอนิเตอร์เหล่านี้ เช่น การทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์ การเพ่งมองหน้าจอโทรศัพท์ จอแท็บเลต ในการดูหนัง ฟังเพลงจากอินเตอร์เนต เพลิดเพลินกับโซเชียล
เนตเวิร์ก การเล่นเกมส์เป็นเวลานานๆ และบ่อยๆ ครั้งอาจทำให้เกิดอาการทางตาส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นเช่น อาการมึนศีรษะ ปวดเมื่อยตา กล้ามเนื้อตาอ่อนล้า และเกิดอาการตาแห้ง ซึ่งอาการเหล่านี้ไม่เป็นผลดีต่อสุขภาพดวงตาในระยะยาวได้ แต่คนส่วนใหญ่ยังมองข้ามและละเลยการดูแลสุขภาพดวงตาอย่างจริงจัง

ข้อมูลจาก พญ.สุธิดา พันธุ์พิทย์แพทย์ จักษุแพทย์สาขาประสาท จักษุวิทยา รพ.ศูนย์อุดรธานี เปิดเผยว่า ดวงตา อวัยวะที่มีความสำคัญและละเอียดอ่อน เมื่อมีอาการผิดปกติจึงสร้างความวิตกกังวลเป็นอย่างมาก เชื่อว่าหลายท่านน่าจะมีประสบการณ์การมองเห็นผิดปกติ ลักษณะเหมือนมีเงาดำลอยไปมาเวลาที่เรากลอกตาโดยเฉพาะเวลาที่มองพื้นผนังสีขาว มองท้องฟ้า จะเห็นเงาดำคล้ายลูกน้ำ แมลงหวี่ หรือหยากไย่ หรือจุดดำหลายๆ จุด (Floaters)

ภาพ 1 แสดง ลักษณะอาการผู้ป่วยเห็นเงาสีดำลอยไปมา โดยมีรูปร่างต่างๆ กัน บางท่านเห็นแสงผิดปกติโดยเฉพาะในตอนกลางคืนลักษณะเหมือนฟ้าแลบหรือแสงแฟลชถ่ายรูปเข้าตา (Flashing) อาการเหล่านี้ คืออาการของโรควุ้นตาเสื่อม (Vitreous degeneration) ซึ่งจะมีอันตรายร้ายแรงไหม? มีโอกาสสูญเสียการมองเห็นหรือไม่? มาเรียนรู้กัน

วุ้นตา คืออะไร หากเราจินตนาการว่าลูกตาเราเปรียบเสมือนลูกมะพร้าว ตาขาวเปรียบดังกะลามะพร้าว เนื้อมะพร้าวที่บุด้านในกะลาคือจอประสาทตา (มีหน้าที่รับภาพ) วุ้นตาก็เปรียบดังน้ำมะพร้าวนั่นเอง วุ้นตาจะมีลักษณะเป็นวุ้นเหลวใส คล้ายไข่ขาวดิบ วุ้นตาจะอยู่ด้านหลังเลนส์ตา ยึดติดกับผิวจอประสาทตา ทำหน้าที่เป็นตัวกลางให้แสงผ่าน ให้สารอาหารแก่จอประสาทตาและเซลล์ผนังลูกตาชั้นใน และยังช่วยพยุงลูกตาให้คงรูปเป็นทรงกลม

ภาพ 2 แสดง กายวิภาคของลูกตา

วุ้นตาเสื่อม คืออะไร อายุที่มากขึ้นเป็นปัจจัยหลักทำให้มีการเสื่อมสภาพของวุ้นตา วุ้นตาที่เสื่อมสภาพจะมีบางส่วนเหลวเป็นน้ำ บางส่วนจับตัวเป็นก้อนลอยไป-มาในน้ำ ทำให้เมื่อเวลาที่เรามอง จึงเห็นเงาดำลอยไป-มารูปร่างเงาที่เห็นก็จะเป็นตามรูปร่างวุ้นตาที่จับตัวเป็นก้อน ดังนั้นเงาที่แต่ละท่านเห็นจึงมีรูปร่างแตกต่างกัน

ภาพ 3 แสดง วุ้นตาเสื่อม

เมื่อมีการเคลื่อนไหว กลอกตาบางครั้งวุ้นตาส่วนที่เหลวเป็นน้ำจะไหลไปกระทบวุ้นตาส่วนที่ยังยึดติดกับผิวจอประสาทตา เกิดการดึงรั้งจอประสาทตา ทำให้เห็นแสงผิดปกติคล้ายฟ้าแลบ

ภาพ 4 แสดง จอประสาทตาทะลุ มีเลือดออก

ในบางครั้งการดึงรั้งจอประสาทตาทำให้เกิดการฉีกขาดและมีเลือดออกทำให้มีอาการเหมือนวุ้นตาเสื่อมได้คือ เห็นเงาลอยไปมาจากเลือดที่ออก และเห็นแสงแว่บผิดปกติ และเมื่อจอประสาทตาทะลุเป็นรู น้ำจึงเข้าไปทำให้จอประสาทตาเกิดการยกลอกตัวออกมา (Retinaldetachment) ทำให้จอประสาทตาในส่วนที่ยกลอกนั้นรับภาพไม่ได้ จะทำให้มองเห็นเหมือนมีเงาบังในตาหากเป็นมากจอประสาทตาลอกหลุดทั้งหมด มีผลทำให้สูญเสียการมองเห็นได้

ภาพ 5 แสดง จอประสาทตาลอก

ผู้ที่มีปัจจัยเสี่ยงการเกิดวุ้นตาเสื่อม ปัจจัยที่สำคัญที่สุดคือ “อายุ” ที่มากขึ้น รองลงมาก็คือผู้ป่วยที่ “เคยได้รับการบาดเจ็บรุนแรงที่ตา” เช่น ถูกของแข็งกระแทก อุบัติเหตุ โดนทำร้ายร่างกายผู้ป่วยที่ “เคยมีการอักเสบในตา” ผู้ป่วย “เคยผ่าตัดน้ำวุ้นตา” นอกจากนี้ผู้ป่วยที่มี “สายตาสั้น” ก็พบเป็นปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรคได้เช่นกัน

การวินิจฉัยทำอย่างไร ผู้ป่วยที่มีอาการเห็นจุดดำลอยในตา เห็นแสงแว่บ ทุกท่านควรได้รับการตรวจวินิจฉัยจากจักษุแพทย์ในทันทีเมื่อมีโอกาส โดยการหยอดยาขยายม่านตาเพื่อตรวจตาด้วยกล้องส่องตรวจจอตา ในการตรวจนี้จะสามารถตรวจโรควุ้นตาเสื่อม ตรวจหารูรั่วที่จอประสาทตา รวมทั้งจอประสาทตาลอกได้

การรักษา หากตรวจพบวุ้นตาเสื่อมนั้น ไม่มีการรักษาโดยเฉพาะ แต่ไม่เป็นอันตรายไม่ได้ทำให้สูญเสียสายตา เพียงก่อความรำคาญ และส่วนมาก อาการจะดีขึ้นได้เอง โดยที่จักษุแพทย์จะนัดติดตามอาการเป็นระยะ หากตรวจพบ จอประสาทตาฉีกขาดจะได้รับการรักษาด้วยการยิงเลเซอร์ เพื่อป้องกันการเกิดจอประสาทตาลอก ซึ่งหากไม่รักษาจะมีโอกาสสูญเสียสายตาได้ในที่สุด ไม่มีการรายงานพบว่าวิตามินช่วยรักษาหรือป้องกันวุ้นตาเสื่อมคำแนะนำการปฎิบัติตัวเมื่อมีอาการเห็นจุดลอยไป-มา ให้ปิดตาทีละข้างสังเกตว่าตาข้างใดผิดปกติ หากสังเกตพบเงาที่บังในตาขยายขนาดขึ้น แสงแว่บในตาเป็นบ่อยและมากขึ้น ควรพบจักษุแพทย์ในทันที การเพ่งจ้องใช้สายตามากไม่เป็นปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรควุ้นตาเสื่อม การรู้จักและทำความเข้าใจการเกิดโรคน่าจะทำให้ผู้ที่เป็นวุ้นตาเสื่อมคลายความกังวลลงได้

ผศ.(พิเศษ)ดร.อภิสิทธิ์ ฉัตรทนานนท์

ประธานกรรมการ มูลนิธิคุณแม่คุณภาพ