ขออนุญาตเรียนย้ำอีกครั้งว่า การแสดงโขนรามเกียรติ์ ตอนสะกดทัพ โดยมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ดำเนินมาถึงกึ่งกลางของฤดูกาลนี้แล้ว และย้ำว่าการแสดงรอบสุดท้ายจะมีในวันที่ 5 ธันวาคม 2565 ดังนั้นคุณ หรือใครก็ตามที่ยังชะล่าใจคิดว่ายังมีการแสดงอีกหลายรอบ จึงยังไม่รีบแสวงหาตั๋วชมโขนมาไว้ในครอบครอง เพราะเข้าใจเอาเอง (ซึ่งเป็นการเข้าใจผิดอย่างมหันต์) ว่าเดี๋ยวค่อยไปหาซื้อตั๋วก็ได้ 

ต้องขอบอก ณ ที่นี้ว่า ตั๋วชมการแสดงในรอบบ่าย (เวลา 14.00 น.) จำหน่ายหมดแล้ว แต่ยังพอมีที่นั่งว่างอยู่บ้างในการแสดงรอบค่ำเท่านั้น ซึ่งก็ต้องขออนุญาตเรียนให้
ทราบอีกว่า ตั๋วหรือบัตรชมโขนราคา 1,800 และ 1,500 บาทจำหน่ายไปจนเกือบจะหมดแล้ว เพราะฉะนั้น หากใครก็ตามยังนิ่งนอนใจ คิดว่ายังมีบัตรรอคอยคุณๆ อยู่ ก็ต้องบอกไว้เลยว่า คุณเข้าใจผิด และหากคุณยังไม่รีบจองตั๋วโดยด่วน คุณต้องพลาดชมการแสดงนาฏศิลป์ชั้นสูงของไทยประจำปี 2565 อย่างไม่ต้องสงสัย เพราะฉะนั้นรีบจองบัตรโดยด่วนที่ไทยทิคเก็ตเมเจอร์ หรือหากต้องการชมเป็นหมู่คณะจำนวน 20 คนขึ้นไป สามารถติดต่อคอลัมน์ตะลอนเที่ยวได้ที่หมายเลขโทรศัพท์ 091 7233615 แต่ย้ำว่าต้องติดต่อด่วนที่สุด เพื่อจะได้ประสานงานกับผู้จัดโขน เพื่อหาตั๋วแบบหมู่คณะให้คุณๆ ได้ทันการ 

เป็นเวลาหลายสัปดาห์มาแล้วที่คอลัมน์ตะลอนเที่ยวตั้งใจนำเสนอเรื่องราวในแง่มุมต่างๆ ของการแสดงโขนตอนสะกดทัพ เพราะต้องการให้คุณได้รับทราบเรื่องราวและการทำงานในขั้นตอนต่างๆ ก่อนจะปรากฏเป็นการแสดงที่สุดแสนวิจิตร อลังการ ซึ่งสามารถกล่าวได้ว่าอลังการระดับโลก อยู่บนเวทีของศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย

วันนี้ขอพาคุณๆ ไปชมเบื้องหลังการแต่งองค์ทรงเครื่องของตัวละครที่งดงามราวกับเทพยดา และเทพอัปสร รวมถึงเห็นการแต่งหน้า ทำผมของตัวละครต่างๆ ซึ่งก็ต้องบอกว่า ทุกขั้นตอนนั้นใช้เวลาอย่างน้อยนับชั่วโมง แต่ถ้าหากเป็นการแต่งองค์ แต่งหน้าตัวละครสำคัญของเรื่องก็ต้องใช้เวลานานกว่าชั่วโมง

หลายคนได้พบเห็นว่าเครื่องแต่งกาย หรือเครื่องทรงของตัวละครต่างๆ บนเวทีการแสดงโขนนั้นวิจิตรอลังการจนเกินบรรยายได้ในระยะเวลาอันสั้นๆ แต่คุณจะยิ่งตื่นตะลึงยิ่งกว่าเมื่อได้ทราบขั้นตอนการแต่งองค์ทรงเครื่อง แต่งหน้าแต่งผมอย่างละเอียด เพราะแต่ละขั้นตอนนั้นมีขนบธรรมเนียบและแบบแผนที่น่าสนใจเป็นอย่างยิ่ง 

เริ่มจากการแต่งองค์ของตัวละคร ที่ต้องผ่านการเย็บ และการตรึงเสื้อผ้าให้เข้ากับรูปร่างทรวดทรงของผู้แสดงแต่ละตัว เอาแค่การนุ่งโจงกระเบนที่คุณๆ เห็นผู้แสดงเป็นตัวพระ และยักษ์ชั้นสูง รวมถึงเหล่าวานรชั้นสูง ก็ต้องเริ่มมาจากผ้าเป็นชิ้นๆ ที่ต้องนุ่งตามแบบโดยไม่มีสิ่งใดทำจากเสื้อผ้าสำเร็จรูปแม้แต่ชิ้นเดียวเริ่มด้วยการจีบหน้านาง แล้วนุ่งโจง พร้อมกับการทำพอก (การทำผ้านุ่งเป็นชั้นเชิงด้านข้างขาของตัวพระยักษ์และวานรชั้นสูง) ส่วนเสื้อก็ต้องเย็บให้แนบเข้ารูปกับรูปร่างของนักแสดงแต่ละราย หากเป็นตัวหนุมานที่ต้องตีลังกา มีท่าทางโลดโผนตลอดเวลา ก็ต้องเย็บตรึงให้แน่นที่สุด เพื่อป้องกันเสื้อผ้าหลุดปริขณะกำลังสัประยุทธ์กับยักษ์ 

สำหรับการแต่งกายของยักษ์ชั้นสูงสุด เช่น ทศกัณฐ์ ก็ต้องเพิ่มความพิถีพิถัน ความวิจิตรมากเป็นพิเศษ เสื้อผ้าอาภรณ์ก็ต้องเย็บต้องตรึงให้แน่น ให้เข้ากับทรวดทรงเพื่อเน้นความเป็นตัวละครพิเศษ สำหรับขั้นตอนการแต่งองค์ตัวละครหลักๆ นั้น ใช้เวลาอย่างน้อยประมาณ 1 ชั่วโมงต่อหนึ่งตัวละคร

ส่วนการแต่งหน้า ทำผมก็ใช้เวลาอีกอย่างน้อยอย่างละประมาณ 40-60 นาที เพราะการแต่งหน้าโขนตามแบบราชสำนักนั้นก็คือการจำลองหน้ามาจากจิตรกรรมฝาผนังเรื่องรามเกียรติ์นั่นเอง เพราะฉะนั้นจึงต้องใช้ช่างแต่งหน้าที่มีความเชี่ยวชาญเป็นพิเศษส่วนช่างผมก็เช่นกัน ต้องมีความชำนาญอย่างสูงในเรื่องของการตั้งรัดเกล้าสำหรับนางละครที่ต้องสวมชฎา หรือศิราภรณ์นานาชนิด

นี่เป็นเพียงตัวอย่างคร่าวๆ ของเบื้องหลังความวิจิตรอลังการของโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ที่เกิดจากความร่วมมือร่วมใจของบุคคลหลายวงการ ทั้งนี้ยังไม่นับ
เรื่องฉาก เทคนิคประกอบการแสดง เพื่อให้สมจริงมากที่สุด เจ้าหน้าที่ควบคุมระบบไฟ แสง เสียง และนักดนตรี นักร้องนักพากย์ ที่ทำให้การแสดงออกมาสมบูรณ์แบบ รวมถึงผู้ออกแบบท่าร่ายรำ ผู้กำกับการแสดง และผู้อำนวยการผลิต

กล่าวได้ว่า นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงที่พระราชทานการชุบชีวิตให้กับโขนไทย ให้กลับมาโลดแล่นมีชีวิตชีวา เป็นที่สนใจและติดตามของผู้คนทั่วประเทศและยังเป็นที่สนใจของนานาชาติด้วย