สัปดาห์ก่อนเราพูดถึงผลกระทบด้านลบต่อสุขภาพจากการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ไปแล้ว เชื่อว่าคนที่อ่านอาจจะต้องการเลิกดื่มไปเลย แต่ปัญหาคือการจะเลิกดื่มจะต้องทำอย่างไรให้สำเร็จลุล่วง เพราะหลายคนเคยตั้งใจ แต่สุดท้ายก็ล้มเลิกความตั้งใจ การหักดิบไม่ใช่เรื่องง่าย แถมหากทำไม่ดีแล้ว อาจจะกลับไปดื่มหนักกว่าเดิมด้วย

วันนี้เรามาคุยกับถึงเทคนิคการเลิกเหล้า เบียร์ ไวน์ (เรียกรวมๆ ว่าเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็แล้วกัน) ให้ประสบความสำเร็จ ไม่ต้องกลับไปดื่มอีกหลังจากล้มเหลวเพราะทำไม่สำเร็จ

ก่อนอื่น ขั้นแรก สำหรับผู้ที่ไม่แน่ใจว่าติดเหล้าจนมีเสี่ยงมีปัญหาตามมาหรือไม่ สามารถทำแบบประเมินของกรมควบคุมโรคได้ก่อน เพื่อให้ทราบความเสี่ยงการเกิดปัญหาของตนในเบื้องต้น โดยเข้าไปในเว็บไซต์ “ติดเหล้ายัง.com” 

เมื่อได้ผลแล้ว ขั้นที่สอง สำหรับผู้ติดเหล้าที่ต้องการเลิกเหล้าอย่างเด็ดขาด คือ วิเคราะห์ตัวเองให้พบว่า ดื่มเหล้าเพราะอะไร อะไรกระตุ้นให้อยากดื่ม ความเครียดจากปัญหาเรื่องงาน หรือความสัมพันธ์ส่วนตัวกับคนในครอบครัว หรือปัญหากับคนรอบตัวในสังคม หรือดื่มเพื่อให้นอนหลับ เมื่อทราบเรื่องนี้แล้ว จะนำไปสู่การวางแผนขั้นต่อไปเพื่อหลีกเลี่ยงเหตุผลและข้ออ้างต่างๆ ที่กระตุ้นให้อยากดื่มเหล้า แล้วหาวิธีจัดการกับความเครียด ด้วยวิธีการอื่น โดยไม่ใช่หนีปัญหาด้วยการดื่มเหล้า 

กรณีนอนไม่หลับนั้น สามารถไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ และปัจจัยของปัญหา เพื่อการแก้ไขถูกจุด บางครั้งแพทย์ต้องจ่ายยาช่วยให้นอนหลับ การใช้ยาภายใต้การดูแลของแพทย์ดีกว่าติดเหล้าอย่างแน่นอน

ส่วนคนที่ดื่มเพื่อเข้าสังคม ก็ค่อยๆ จิบ โดยใช้กลยุทธ์แก้วเดียวถือไว้ไม่ต้องเติมตลอดเวลา อาจต้องเตรียมบทพูดไว้ เช่น ช่วงนี้ขอพักตับก่อน เพราะเริ่มมีอาการไม่ค่อยดี แล้วต้องใจแข็ง ไม่เติมตามแรงเชียร์ แล้วต้องลดการดื่มลงอย่างจริงๆ จังๆ โดยให้ถือว่าปริมาณเหล้าที่ลดทุกๆ วัน ถือเป็นความสำเร็จทีละขั้นของชีวิต และจะต้องทำต่อไปจนกว่าจะเลิกได้เด็ดขาด 

ขั้นที่ 3 หาคนเป็นแรงใจให้เลิกเหล้า เช่น ในกรณีมีครอบครัวแล้ว ก็คือภรรยา สามีหรือลูก แต่คนที่ยังไม่มีครอบครัว ก็มีพ่อแม่ พี่น้อง ญาติ และเพื่อนฝูง คอยให้กำลังใจทุกวัน 

คนรอบข้างต้องชื่นชมความสำเร็จของผู้ลดการดื่มเหล้า เพื่อเป็นการตอกย้ำว่าเขาทำดีและถูกต้องแล้ว เช่น แสดงความยินดีและชื่นชมที่ลดการดื่มมาได้ 1 เดือนแล้ว ความยินดีของคนที่เรารักคือกำลังใจทำให้สามารถทำสิ่งที่ยากได้สำเร็จ

ขั้นที่ 4 เปลี่ยนแปลงสิ่งแวดล้อมหรือพฤติกรรม ขั้นนี้น่าจะได้ผลมากในรายที่ดื่มเมื่อเครียดหรือกลุ้มใจ แทนที่จะเลือกดื่มเหล้าตามสัญชาตญาณ ให้หาเครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์มาแทน เช่น น้ำอัดลมแบบไม่มีน้ำตาล หรือจะดื่มโซดาเปล่าๆ ก็ได้ หรืออาจเปลี่ยนกิจกรรมการนั่งดื่มไปทำอย่างอื่น เช่น ยิมออกกำลังกาย เล่นเกม ปลูกต้นไม้ จัดบ้านล้างรถยนต์ เพื่อใช้กิจกรรมเหล่านั้นทดแทนการดื่ม

ขั้นที่ 5 เตรียมตัวรับมือกับอาการที่อาจจะเกิดขึ้นเมื่อไม่ได้ดื่มเหล้า ส่วนใหญ่คนที่ติดเหล้ามักจะมีอาการกระวนกระวาย วิตกกังวล ปวดหัว อ่อนเพลีย นอนไม่หลับ มือสั่น เหงื่อแตก อารมณ์ไม่คงที่ เมื่อไม่ได้ดื่ม ถ้าเกิดอาการเหล่านี้ แนะนำให้ปรึกษาแพทย์ เพราะมียาที่ใช้บรรเทาอาการดังกล่าวได้ ทั้งที่ใช้เมื่อเกิดอาการและเพื่อป้องกัน ซึ่งการรักษาแบบนี้ใช้ระยะเวลาเพียงชั่วคราว และสามารถช่วยให้ผู้ต้องการเลิกเหล้า กลับไปใช้ชีวิตเกือบปกติโดยเร็ว 

มีสิ่งหนึ่งที่ย้ำว่าห้ามทำเด็ดขาด คือซื้อยาเลิกเหล้าออนไลน์ ขอย้ำ และย้ำว่า อันตรายมาก อย่าลืมว่าก่อนใช้ยาใดๆ ต้องปรึกษาแพทย์ และเภสัชกรก่อนทุกครั้ง

ส่วนใครที่ยังลังเล สงสัย ไม่มั่นใจว่าจะเลิกเหล้าได้สำเร็จหรือไม่ หรือระหว่างการเลิกเหล้ายังมีปัญหาต่างๆ สามารถขอคำปรึกษาได้ที่สายด่วน 1413 : ศูนย์ปรึกษาปัญหาเลิกสุรา

สุดท้ายนี้ ขอเป็นกำลังใจให้ผู้ตั้งใจเลิกเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ขอให้ประสบความสำเร็จทุกคน เพื่อสุขภาพที่ดีของคุณ และเพื่อสุขภาพจิตที่ดีของคนใกล้ชิด

รศ.ภญ.ดร.ณัฏฐดา อารีเปี่ยม และ ผศ.ภก.ดร.บดินทร์ ติวสุวรรณ

คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย