บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) จัดทำโครงการ Creative Young Designer Season 4 ดำเนินการร่วมกับโครงการชุมชนดีมีรอยยิ้ม และสถาบันการศึกษา คณะสถาปัตยกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ ล่าสุดลงพื้นที่พัฒนาเครื่องปั้นดินเผา เซรามิก ณ ศูนย์การเรียนรู้กลุ่มปั้นหม้อเขียนสี ชุมชนบ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี

“บ้านเชียง” ชุมชนไทพวน นับว่าเป็นแหล่งมรดกโลก ตั้งอยู่บนเนินดินสูงรูปยาวรี ตามแนวตะวันออก-ตะวันตก ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 400 ไร่ กลางเนินสูงกว่าพื้นที่รอบๆ ราว 8 เมตร อยู่ในตำบลบ้านเชียง อำเภอหนองหาน จังหวัดอุดรธานี ทั้งนี้ บ้านเชียงเป็นแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่มีอายุราว 5,600-1,800 ปี เกิดจากการขุดค้นพบเครื่องปั้นดินเผาที่มีรูปแบบและลวดลายงดงามอันเป็นอัตลักษณ์เฉพาะถิ่น ภาชนะดินเผาที่พบนี้มีรูปทรงของการปั้นหลายแบบและมีการเขียนลายเป็นเส้นโค้ง ลายเชือกทาบ ลายก้านขด ลายก้นหอย ลายรูปเรขาคณิต และยังมีการค้นพบเครื่องมือเครื่องใช้และเครื่องประดับที่ทำจากโลหะสำริดและเหล็ก บ้านเชียงได้ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกทางประวัติศาสตร์เมื่อเดือนธันวาคม 2535 โดยองค์กรศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (UNESCO) ชุมชนชาวบ้านเชียงนั้นสืบเชื้อสายลาวพวนที่อพยพมาจากแขวงเชียงขวาง ประเทศลาว มาตั้งถิ่นฐาน เมื่อ 200 กว่าปีมาแล้วปัจจุบันเรียกว่าไทพวน ชาวบ้านเชียงภาคภูมิใจกับการนำภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิถีไทพวนมาสร้างอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของตน เช่น การใช้ภาษาพูดไทพวน รำฟ้อนไทพวน อาหารพื้นถิ่นไทพวน การแต่งกายด้วยชุดผ้าฝ้ายย้อมครามที่ต่อมาได้มีการพัฒนาลวดลาย โดยใช้ลายจากภาชนะบ้านเชียง นอกจากนี้ ชาวบ้านยังได้ร่วมกันจัดกลุ่มอาชีพ เช่น กลุ่มปั้นหม้อเขียนสี กลุ่มฟ้อนรำ กลุ่มอาหารแปรรูป กลุ่มทอผ้าย้อมคราม กลุ่มจักสาน กลุ่มมัคคุเทศก์ กลุ่มทำเกษตรผสมผสาน กลุ่มโฮมสเตย์เชิงอนุรักษ์วัฒนธรรมโดยได้นำองค์ความรู้จากต้นทุนทางวัฒนธรรมของแหล่งมรดกโลกมาพัฒนาบุคลากรและผลิตภัณฑ์ของกลุ่มต่อไป

ชาตรี ตะโจประรัง หรือพ่อชาตรี ประธานวิสาหกิจชุมชนกลุ่มปั้นหม้อเขียนสีได้กล่าวถึงความเป็นมาของศูนย์เรียนรู้กลุ่มปั้นหม้อเขียนสีนั้น เริ่มจากบ้านเชียงเป็นบ้านมรดกโลก มีนักท่องเที่ยวเข้ามามากมาย หลังจากที่เลิกจากทำนาก็มารวมกลุ่มกันทำเครื่องปั้นดินเผา เพื่อจำหน่ายให้แก่กลุ่มนักท่องเที่ยวเป็นของฝากของที่ระลึก โดยนำดินมาจากแหล่งดินดำที่ห้วยดินดำ บ้านดงเย็นมาทำผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผา เครื่องประดับสร้อย กำไลและโคมไฟ เป็นต้น ทางศูนย์ฯ มีความต้องการที่จะให้คณะนักศึกษาและอาจารย์ คณะสถาปัตยกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าพระนครเหนือ นำความรู้มาต่อยอดให้กับชุมชนการใช้เทคโนโลยี และนวัตกรรมมา พัฒนาคุณภาพวัสดุให้ดีขึ้น

ชุมพร สุทธิบุญ หรือพ่อชุมพร ประธานท่องเที่ยวโดยชุมชน และประธานวิสาหกิจโฮมสเตย์เชิงอนุรักษ์วัฒธรรม กล่าวเสริมว่า อยากให้พัฒนาผลิตภัณฑ์ของบ้านเชียงออกมาได้หลากหลายรูปแบบและรูปทรง แต่ยังคงลวดลายความเป็นรากเหง้าและตัวตนของบ้านเชียง ผลิตภัณฑ์ที่ผลิตออกมามีมาตรฐาน สามารถส่งไปจำหน่ายยังที่ต่างๆ ได้ จัดทำการตลาดออนไลน์และอยากให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนบ้านเชียงเป็นที่รู้จักของบุคคลทั่วไป เช่น กลุ่มโฮมสเตย์ กลุ่มอาหารพื้นถิ่น กลุ่มจักสาน กลุ่มของฝากของที่ระลึก กลุ่มฟ้อนรำ กลุ่มกลองยาว กลุ่มทอผ้า ทั้งนี้เพื่อให้มีรายได้เข้าสู่ชุมชนเป็นเศรษฐกิจฐานรากอย่างมั่นคงและยั่งยืน

ด้าน ดร.สมใจ มะหมีน หัวหน้าสาขาออกแบบผลิตภัณฑ์นวัตกรรมเซรามิกภาควิชาเทคโนโลยีศึกษาอุตสาหกรรม คณะสถาปัตยกรรมและการออกแบบ มหาวิทยาลัยพระจอมเกล้าพระนครเหนือ กล่าวว่า เป้าหมายในการลงพื้นที่ คือเพื่อให้นักศึกษาได้เกิดการเรียนรู้จริงในเรื่องของศิลปวัฒนธรรมที่เป็นมรดกโลกอีกทั้งได้ซึมซับวิถีชีวิตชุมชนว่ามีวีถีชีวิตอย่างไรตั้งแต่ในอดีตจนถึงปัจจุบัน เข้าใจถึงผลิตภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์ของชาติว่ามีคุณค่ามากแค่ไหน ได้เข้าพบและได้ยินปัญหาจากปราชญ์ชาวบ้าน ก่อให้เกิดความอยากช่วยแก้ปัญหาชุมชนด้วยตัวของนักศึกษาเอง โดยนักศึกษาจะนำองค์ความรู้ที่มีอยู่เข้าไปร่วมพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้แก่ชุมชน นอกจากนี้ แล้วยังช่วยพัฒนาในเรื่องรูปแบบของผลิตภัณฑ์เพื่อต่อยอดไปยังกลุ่มอื่นๆ อาทิ กลุ่มผ้าทอ กลุ่มอาหารและกลุ่มท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์เป็นต้นโดยกำหนดกลุ่มผู้ซื้อให้ชัดว่าเป็นกลุ่มไหนมีลักษณะอย่างไร แล้วจึงจะไปพัฒนารูปแบบผลิตภัณฑ์ให้เหมาะสมกับผู้ซื้อกลุ่มนั้น ทั้งนี้อาจารย์ยังได้ฝากอีกว่า เอกลักษณ์ของชาติควรมีการอนุรักษ์ไว้ ในขณะเดียวกันส่วนที่เป็นอัตลักษณ์ควรมีการเปลี่ยนแปลงไปเรื่อยๆ เพื่อเป็นการพัฒนาให้เกิดสิ่งใหม่ๆ ที่ดียิ่งขึ้นไป

บริษัท ไทยเบฟเวอเรจ จำกัด (มหาชน) ผู้ดำเนินกิจกรรม โครงการ Creative Young Designer Season 4 มีความตั้งใจที่จะสร้างประโยชน์ทุกๆ ด้านเพื่อตอบแทนสังคม ในรูปแบบต่างๆ เพราะเชื่อมั่นว่า “การสร้างสรรค์และแบ่งปันคุณค่าจากการเติบโต” เป็นรากฐานสำคัญในการพัฒนาชุมชนและสังคม สร้างความยั่งยืนสู่เศรษฐกิจฐานรากให้มีความเข้มแข็งและสามารถพึ่งพาตนเองได้อย่างยั่งยืน