ศูนย์วีดีโอสั้นนานาชาติเซี่ยงไฮ้ (Shanghai International Short Video Center) คือสตูดิโอขนาดใหญ่สำหรับการถ่ายทำละครสั้นออนไลน์ ที่รวบรวมฉากต่างๆ จากหลากสถานที่และหลายยุคหลายสมัยของมหานครเซี่ยงไฮ้ของจีนเข้าไว้ด้วยกัน เรียกได้ว่าแค่ก้าวเข้ามาก็สัมผัสถึงความเป็นเซี่ยงไฮ้ได้แบบครบจบในที่เดียว ศูนย์แห่งนี้ได้รับการยกระดับเพื่อให้บริการแบบครบวงจรสำหรับผู้ผลิตละครสั้นออนไลน์ เพื่อขานรับกระแสอุตสาหกรรมละครสั้นออนไลน์ที่กำลังมาแรงในจีน

ละครสั้น หรือ ไมโครดราม่า (Microdrama) ทั่วไปแล้วมักประกอบด้วยคลิปสั้นแนวตั้งความยาวประมาณ 10 กว่านาทีหลายๆ ตอนรวมกัน และสามารถรับชมได้ผ่านหน้าจออุปกรณ์อัจฉริยะต่างๆ ละครประเภทนี้ซึ่งมีเนื้อเรื่องที่เข้มข้นและเดินเรื่องอย่างรวดเร็ว กำลังเป็นที่นิยมอย่างมากในปัจจุบัน

ข้อมูลจากไอไอมีเดีย รีเสิร์ช (iiMedia Research) บริษัทวิจัยที่มีฐานในนครกว่างโจว ระบุว่าอุตสาหกรรมละครสั้นของจีนเติบโตอย่างก้าวกระโดดในปี 2023 ด้วยขนาดตลาดที่พุ่งทะยานขึ้นถึงร้อยละ 268 เมื่อเทียบเป็นรายปี แตะที่ 3.73 หมื่นล้านหยวน (ราว 1.72 แสนล้านบาท) ในปี 2023 และคาดว่าจะมีมูลค่าสูงทะลุ1 แสนล้านหยวน (ราว 4.6 แสนล้านบาท) ภายในปี 2027

นอกจากนี้ ละครสั้นของจีนยังเป็นที่ชื่นชอบของผู้ชมทั่วโลก เห็นได้จากยอดดาวน์โหลดแอปพลิเคชั่นละครสั้นของจีนที่เพิ่มมากขึ้นในตลาดต่างประเทศ ผู้ผลิตชาวจีนจึงกำลังมองหาโมเดลการส่งออกละครสั้นแก่บรรดาผู้ชมในทั่วโลก

การเติบโตของละครสั้นนั้นสอดคล้องกับพฤติกรรมการบริโภคสื่อที่เปลี่ยนไปของผู้คนทั่วโลก ในยุคที่ผู้คนมักรับสารเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อยมากขึ้น ละครสั้นเหล่านี้จึงถูกปรับให้เข้ากับความต้องการของชีวิตยุคดิจิทัลได้อย่างพอดิบพอดี ดังเช่นความเห็นของชาวเนตจีนรายหนึ่งที่กล่าวไว้ว่าตนสามารถดูละครจนจบหลายตอนได้ภายในไม่กี่นาที แม้ว่าจะกำลังทำอย่างอื่นไปด้วย

สถิติล่าสุด ว่าด้วยการพัฒนาอินเตอร์เนตของจีน ซึ่งเผยแพร่เมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ทำให้เราได้รู้ว่า ชาวเนตจีนมากกว่าครึ่งล้วนเคยรับชมละครสั้น

เฉินปิน ผู้อำนวยการสร้างของบริษัทซีอิ่ง กรุ๊ป (Xiying Group) กล่าวว่าสถานการณ์ที่ผู้คนจะรับชมรายการแบบยาวๆ ได้นั้นมีจำกัด และเนื่องจากจังหวะชีวิตที่เร่งรีบในปัจจุบัน ผู้คนจึงมีเวลาน้อยลงในการนั่งดูละครยาวๆ เฉินเสริมด้วยว่าละครสั้นมักมีกำหนดการการผลิตที่สั้นและใช้งบประมาณไม่สูงนัก ทำให้บรรลุเป้าหมายในเชิงพาณิชย์และสร้างวงจรธุรกิจที่สมบูรณ์ได้ง่ายกว่า

เจ้าหน้าที่ของศูนย์ฯ ให้ข้อมูลว่า อาจมีทีมกองถ่ายมากถึง 5 หรือ 6 ทีม ที่ถ่ายทำพร้อมกันในศูนย์ และในช่วงครึ่งหลังของปี 2023 จำนวนกองถ่ายที่มาทำในพื้นที่สวนเพิ่มขึ้นแตะเกือบ 20 ทีม และทั่วไปแล้วโปรเจกท์ละครหนึ่งเรื่องสามารถถ่ายทำจนเสร็จได้ภายในเวลาราวหนึ่งสัปดาห์

ละครสั้นมักได้รับการโปรโมทบนแพลตฟอร์มวีดีโอสั้นอย่างเช่น โต่วอิน (Douyin) หรือ ติ๊กต็อกเวอร์ชั่นภาษาจีน และ ไคว่โส่ว (Kuaishou) โดยทำรายได้จากการชำระเงินของผู้ชมที่คลิกลิงก์เพื่อดูต่อจนจบ

ละครสั้นหลายเรื่องประสบความสำเร็จในการทำกำไรมหาศาล หนึ่งในนั้นคือเรื่อง Unparalleled ซึ่งผลิตโดยบริษัท Fung Culture จากนครซีอาน มณฑลส่านซี
ทางตะวันตกเฉียงเหนือของจีน ทำยอดขายทุบสถิติด้วยรายรับกว่า 100 ล้านหยวน (ราว 460 ล้านบาท) หลังออกฉายเพียง 8 วัน

ผู้เล่นหน้าใหม่จำนวนมากที่เล็งเห็นโอกาสทางธุรกิจ จึงแห่เข้าสู่ตลาดละครสั้นในปี 2023 ทำให้มีการขึ้นทะเบียนละครสั้นออนไลน์กับสำนักบริหารวิทยุและโทรทัศน์แห่งชาติจีนรวม 557 เรื่อง มากกว่าสองเท่าของตัวเลขนี้ในปี 2022 กล่าวได้ว่า ความนิยมของละครสั้นออนไลน์ได้เข้ามาเติมเต็มช่องว่างในยุคที่ภาพยนตร์และรายการโทรทัศน์แบบเก่าไม่สามารถดึงดูดผู้ชมได้เท่าเดิมอีกต่อไป

ผู้เชี่ยวชาญในอุตสาหกรรมนี้กล่าวว่า สิ่งที่ภาพยนตร์และรายการทีวีดั้งเดิมสามารถเรียนรู้จากความสำเร็จของละครสั้นได้ คือคุณค่าของการเชื่อมโยงกับผู้ชมอย่างใกล้ชิด พร้อมเสริมว่า ผู้ผลิตรายการทีวีและภาพยนตร์จะขายผลิตภัณฑ์ให้กับแพลตฟอร์มต่างๆ ในขณะที่ละครสั้นได้รับเงินโดยตรงจากผู้ชม ดังนั้นผู้ผลิตละครสั้นจึงต้องขบคิดอยู่ตลอดเวลาว่าจะทำอย่างไรให้ผู้ชมพึงพอใจ

เสน่ห์ของละครสั้นจีนไม่ได้จำกัดอยู่แค่ตลาดในประเทศ แต่ขยายไปยังผู้ชมทั่วโลก หลายคนพบว่า การดูละครเหล่านี้ช่วยให้ผ่อนคลายได้อย่างมาก ชาวเนตบางคนบอกว่าที่จริงตนก็ชอบดูละครอย่างดาราจักรรักลำนำใจ (Love Like the Galaxy) หรือ เล่ห์รักวังต้องห้าม (The Story of Yanxi Palace) แต่เนื้อหามันยาวมากเกินไป บ้างก็บอกว่าละครสั้นมักเข้าประเด็นไวกว่าและมีเนื้อหาที่เวิ่นเว้อน้อยกว่า

เซ็นเซอร์ ทาวเวอร์ (Sensor Tower) บริษัทวิเคราะห์ข้อมูลแอปพลิเคชั่นโทรศัพท์มือถือของสหรัฐฯ พบว่า มีแอปฯ ละครสั้นของจีนมากกว่า 40 ราย ที่ได้เข้าสู่ตลาดต่างประเทศเมื่อนับถึงช่วงต้นปี 2024 โดยมียอดดาวน์โหลดเกือบ 55 ล้านครั้ง และมีมูลค่าการซื้อในแอปฯ 170 ล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 5.5 พันล้านบาท)

ช่วงปีที่ผ่านมา ยอดดาวน์โหลดแอปฯ อย่างชอร์ต ทีวี (ShortTV) พุ่งสูงขึ้นในการจัดอันดับยอดดาวน์โหลดในหลายประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกาและไทย โดยในเดือนมีนาคม 2024 ชอร์ตทีวีเป็นแอปฯ ที่มียอดดาวน์โหลดสูงสุดในแอปเปิลสโตร์ของสหรัฐอเมริกา นอกจากนี้ แพลตฟอร์มสตรีมมิ่งอย่างรีลชอร์ต (ReelShort) ซึ่งเป็นแอปพลิเคชั่นซีรี่ส์สั้นก็แสดงแนวโน้มที่คล้ายกันด้วยการครองอันดับหนึ่งหลายครั้ง ในการจัดอันดับของทั้งกูเกิลเพลย์ (Google Play) และแอปสโตร์ (App Store) ของแอปเปิล

เป็นที่คาดว่า ตลาดต่างประเทศของแอปฯ ละครสั้นของจีนจะมีมูลค่าถึง 1.5 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ราว 4.85 หมื่นล้านบาท) ภายในปี 2024 นี้ ซึ่งนิยายออนไลน์ของจีนที่มีฐานผู้อ่านระยะยาวในตลาดต่างประเทศอยู่แต่เดิม จะช่วยกระตุ้นให้นักลงทุนดัดแปลงนิยายออนไลน์มาเป็นละครสั้นเพื่อจำหน่ายในตลาดต่างประเทศกันมากขึ้น

ละครสั้นจีนในประเทศมักดัดแปลงมาจากนวนิยายออนไลน์ที่บอกเล่าเรื่องราวของฮีโร่ผู้เก่งกาจ หรือตัวละครที่เกี่ยวข้องกับความลึกลับ การแก้แค้น และความรัก ผ่านมุมมองของผู้หญิงหรือมุมมองของผู้ชาย ผู้ที่คร่ำหวอดในวงการผลิตละครสั้นให้ข้อมูลว่าผู้ชมชาวตะวันตกมักมีนิสัยการชำระเงินที่ดีกว่า แต่จะไม่อินกับเรื่องราวสุดโรแมนติกของซีอีโอได้ตลอด และต้องการรับชมละครที่มีคุณภาพสูง

ช่วงแรกที่ละครสั้นจีนเริ่มเจาะตลาดต่างประเทศ แพลตฟอร์มต่างๆ มักจะนำละครยอดนิยมมาแปลเป็นภาษาอังกฤษ ซึ่งวิธีนี้ส่วนมากใช้ได้ดีในตลาดเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ขณะที่ผู้ชมชาวตะวันตกยังคงชอบดูเรื่องราวและตัวละครที่เกี่ยวข้องกับประสบการณ์และภูมิหลังทางวัฒนธรรมของตน

เมื่อมองเห็นถึงจุดนี้ทีมงานผลิตชาวจีนจึงทดลองแปลละครสั้นเป็นภาษาท้องถิ่นมากขึ้น ละครสั้นที่มุ่งขายตลาดต่างประเทศจึงเริ่มถ่ายทำโดยใช้นักแสดงต่างชาติและใช้สถานที่ในต่างประเทศมากขึ้น เพราะถึงแม้ต้นทุนจะสูงขึ้น แต่ผลลัพธ์ก็ดีขึ้นเช่นกัน เช่น เรื่อง Fated to MyForbidden Alpha ของแอปฯ รีลชอร์ตที่ดังเป็นพลุแตกในปี 2023

กัวถง นักวิเคราะห์ชาวจีนในแวดวงธุรกิจนี้ ให้ความเห็นว่า การถ่ายทอดเรื่องราวที่ดีย่อมทำให้ละครได้รับความนิยมไปทั่วโลก ขณะที่การมุ่งเน้นไปที่เม็ดเงินที่เข้ามาอย่างรวดเร็วอาจบั่นทอนศักยภาพในระยะยาวของอุตสาหกรรมได้ในที่สุด ผลผลิตทางวัฒนธรรมจึงควรส่งเสริมเรื่องราวอันดีและเข้าถึงผู้คน รวมถึงสอดคล้องกับค่านิยมและความรู้สึกของผู้ชมในต่างประเทศ

ขณะเดียวกัน จีนยังกำลังปรับปรุงกฎระเบียบของอุตสาหกรรมละครสั้น โดยทางการจีนได้ลบละครสั้นบางเรื่องที่ถูกจัดว่ามีเนื้อหาหยาบคายออกไป และตั้งแต่วันที่ 1 มิ.ย. ที่ผ่านมา ละครสั้นทุกเรื่องจะต้องมีใบอนุญาตการเผยแพร่ หรือหมายเลขอ้างอิงที่เชื่อมโยงกับแพลตฟอร์มที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ เพื่อส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างมีคุณภาพ หลายภูมิภาคในจีน เช่น เซี่ยงไฮ้และส่านซี ได้ออกแผนและกองทุนพิเศษเพื่อสนับสนุนผู้ประกอบการและส่งเสริมห่วงโซ่การผลิตละครสั้นอย่างครอบคลุม

โดย ดาโน โทนาลี