เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว Mr.Flower สมาชิกแนวหน้าและ Good Time ไปนั่งเรือท่องเที่ยวตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง และป้อมพระจุลจอมเกล้า สมาชิกทุกคนที่ร่วมทริปบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า มหัศจรรย์มาก เพราะไม่เคยไปท่องเที่ยวในที่ทั้งสองแห่งมาก่อนเลย แม้จะเคยอ่านหนังสือประวัติศาสตร์เหตุการณ์ ร.ศ. 112 ที่กล่าวถึงความสำคัญของป้อมพระจุลจอมเกล้ามาบ้างก็ตาม แต่ก็ไม่เคยมาเยือนสถานที่จริง ครั้นได้มาเยือนแล้วก็สุดแสนประทับใจ และซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว อย่างสุดจะพรรณนา และเข้าใจดีถึงความโทมนัสที่บังเกิดกับพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในยามที่สยามประเทศต้องเผชิญกับภัยจากนักล่าอาณานิคมชาวตะวันตก โดยเฉพาะฝรั่งเศส

เหตุการณ์ ร.ศ. 112 (Franco-Siamese War) หรือ พ.ศ. 2436 วิกฤตการณ์ในครั้งนั้นนำไปสู่การสูญเสียเงินค่าปรับที่ฝรั่งเศสเรียกเก็บจากไทยจำนวน 3 ล้านฟรังก์ โดยบางแหล่งข้อมูลอ้างว่า สยามจ่ายเป็นเหรียญทองคำเม็กซิโก ทั้งหมด 801,282 เหรียญ โดยเหรียญทองหนึ่งเหรียญมีมูลค่า 3.2 ฟรังก์ น้ำหนักของเหรียญทองทั้งหมดกว่า 23 ตัน โดยเหรียญทองนี้สยามได้มาจากการค้าขายสำเภาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว และมีข้อมูลด้วยว่าในสมัยรัชกาลที่ 3 สยามได้เงินจากการเก็บภาษีเรือสินค้าต่างชาติได้จำนวนมาก จึงมีเงิน (เหรียญทอง) สะสมไว้เป็นจำนวนมาก แต่ก็มีบางข้อมูลอ้างว่าเงินค่าปรับที่จ่ายให้ฝรั่งเศสนั้น มาจากเงินถุงแดงบางส่วน และมาจากเงินที่หามาได้ในรัชสมัยของรัชกาลที่ 5 ด้วย แต่อย่างไรก็ตาม ข้อเท็จจริงคือสยามต้องจ่ายเงินค่าปรับให้ฝรั่งเศส 3 ล้านฟรังก์ และยังต้องเสียดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงให้ฝรั่งเศสอีกด้วย

กล่าวถึงการสู้รบที่ปากน้ำ เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 13 กรกฎาคม 2436 จุดต่อสู้สำคัญคือที่บริเวณป้อมพระจุลจอมเกล้าและป้อมผีเสื้อสมุทร แต่แม้สยามจะพยายามต่อต้านการแล่นเรือฝรั่งเศสเข้าในเขตแม่น้ำเจ้าพระยาอย่างสุดความสามารถ แต่สุดท้ายเรือฝรั่งเศสก็ฝ่าเข้าไปจอดที่หน้าสถานทูตฝรั่งเศสได้ แล้วยื่นคำขาดต่อสยาม ดังนี้

1.สยามต้องเพิกถอนสิทธิเหนือดินแดนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงและเกาะต่างๆ ตั้งแต่ภาคเหนือของลาวไปจนถึงพรมแดนเขมร

2.สยามต้องรื้อถอนด่านทั้งหมดบนฝั่งซ้ายของแม่น้ำโขงให้เสร็จภายใน 1 เดือน

3.สยามต้องจัดการปัญหาทุ่งเชียงคำ เมืองคำพวน และความเสียหายที่เรือรบฝรั่งเศสและชาวฝรั่งเศสได้รับจากการปะทะกับสยาม

4.สยามต้องลงโทษเจ้าหน้าที่ฝ่ายสยามที่การยิงปืนที่ปากน้ำ

5.สยามต้องชดใช้ค่าเสียหายให้ชาวฝรั่งเศส 2 ล้านฟรังก์

ย้อนกลับไปกล่าวถึงความสำคัญของป้อมพระจุลจอมเกล้า สันนิษฐานว่าป้อมนี้สร้างในรัชสมัยรัชกาลที่ 5 เพื่อเป็นป้อมปราการป้องกันการรุกรานทางน้ำโดยชาวอังกฤษและฝรั่งเศส ป้อมแห่งนี้สร้างแบบตะวันตก และติดตั้งปืนใหญ่ ที่เรียกว่าปืนเสือหมอบ ที่นำเข้าจากอังกฤษ คือปืนใหญ่อาร์มสตรอง 152/32 มิลลิเมตร (6 นิ้ว)จำนวน 7 กระบอก บริษัทผู้ผลิตปืนคือบริษัท เซอร์ ดับบลิวจี อาร์มสตรอง (วิลเลี่ยม จอร์จ อาร์มสตรอง) ปัจจุบันคือ บริษัท วิคเกอร์ อาร์มสตรอง เอ็นจิเนียริง ประเทศอังกฤษ และมีหลักฐานด้วยว่าในหลวงรัชกาลที่ 5 เสด็จพระราชดำเนินไปทรงทดลองยิงปืนใหญ่เมื่อ 28 พฤษภาคม 2436

ปัจจุบันปืนใหญ่อาร์มสตรองทั้ง 7 กระบอกยังใช้การได้ แต่ส่วนมากใช้เพื่อสาธิตให้นักท่องเที่ยวได้ชม โดยใช้กระสุนแก๊ส

ประชาชนสามารถเข้าชมป้อมพระจุลจอมเกล้าได้ทุกวัน โดยป้อมนี้อยู่ในการดูแลของฐานทัพเรือกรุงเทพ และที่ต้องไปชมเมื่อไปป้อมพระจุลจอมเกล้า คือ เรือหลวงแม่กลอง ที่ถูกจัดให้เป็นเรือพิพิธภัณฑ์ในเขตป้อมพระจุลฯ เรือหลวงแม่กลองได้รับการยกย่องโดยทหารเรือว่าเป็นเรือครูลำสำคัญ เพราะเคยรับราชการมายาวนานถึง 59 ปี เคยเป็นเรือพระที่นั่งในรัชสมัยรัชกาลที่ 8 และ 9 และเคยใช้ร่วมรบในสงครามมหาเอเชียบูรพา และเป็นเรือสำหรับฝึกของทหารเรือ

เขียนเรื่องป้อมพระจุลฯ จนเกือบหมดพื้นที่แล้ว แต่ก็ต้องขอกล่าวถึงตลาดน้ำบางน้ำผึ้งด้วย เพราะจั่วหัวเรื่องไว้แล้ว ตลาดน้ำบางน้ำผึ้ง อยู่ที่พระประแดง สมุทรปราการ ตลาดน้ำแห่งนี้มีของขายมากมาย ทั้งอาหารสด อาหารคาว ขนม ของใช้ ของตกแต่งบ้าน เสื้อผ้าแพรพรรณ ต้นไม้ ผลหมากรากไม้ ตลาดน้ำที่นี่เปิดให้บริการทุกวันเสาร์ อาทิตย์ และวันหยุดนักขัตฤกษ์ แต่ก่อนที่เราจะไปซื้อ ไปชิม ไปลิ้มรสอาหารคาวหวานแล้ว เราขอพาคุณไปชมความงามของโบสถ์วัดบางน้ำผึ้งในวัดแห่งนี้ถูกปล่อยร้างมานาน จนเมื่อไม่นานมานี้กรมศิลปากรได้เข้าไปบูรณะซ่อมแซม จึงทำให้ซากของอุโบสถและวิหารกลับมางดงามอีกครั้ง ตัววิหารและอุโบสถเป็นศิลปกรรมสมัยอยุธยาตอนกลางยังหลงเหลือซุ้มเสมาอยู่บ้าง แต่ใบเสมาถูกทำลายไปแล้ว ในวิหารยังมีจิตรกรรมฝาผนังหลงเหลืออยู่บ้าง ผนังด้านข้างเป็นภาพเทพชุมนุม ส่วนด้านหน้าเป็นภาพมารผจญก่อนที่สมด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะทรงตรัสรู้

อันที่จริงยังมีเรื่องเล่าถึงบางน้ำผึ้งอีกพอประมาณ แต่พื้นที่หมดแล้ว ขอบอกแค่เพียงว่า ชวนเชิญไปเที่ยวบางน้ำผึ้งด้วยกัน และคุณจะประทับใจ สนใจร่วมทริปป้อมพระจุลฯ ป้อมผีเสื้อสมุทร วัดพระสมุทรเจดีย์ และบางน้ำผึ้ง ไปกับ Mr.Flower โปรดติดต่อ 091-7233615

ขอบคุณ

ผู้บัญชาการฐานทัพเรือกรุงเทพ และกำลังพลของฐานทัพฯ ที่อำนวยความสะดวกให้กับสมาชิกคอลัมน์ตะลอนเที่ยว และแฟนรายการ Good Time ในการเข้าชมและฟังการบรรยาย ณ ป้อมพระจุลจอมเกล้า

กำนันวีริศ รัศมิทัต และ อบต.บางน้ำผึ้งที่อนุเคราะห์ท่าจอดเรือ ณ ท่าเรือบางน้ำผึ้ง และประสานงานเรื่องจัดรถสองแถวนำเที่ยวตลาดบางน้ำผึ้ง และวัดบางน้ำผึ้งนอก