เครื่องสักการะพิธีสืบชะตา

พิธีสืบชะตานั้นภาษาล้านนาว่า “พิธีสืบจ๊ะต๋า” เป็นพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินชีวิตของชาวล้านนา ที่เชื่อกันว่าเป็นการต่ออายุหรือต่อชีวิตบ้านเมืองหรือของคนให้ยืนยาว มีความสุขความเจริญตลอดจนเป็นการขจัดภัยอันตรายต่างๆ ที่จะบังเกิดขึ้นให้แคล้วคลาดปลอดภัยแบ่งเป็น ๓ ประเภทคือ ๑.สืบชะตาคนนิยมทำเมื่อขึ้นบ้านใหม่ วันเกิดที่ครบรอบ ๒.สืบชะตาบ้าน นิยมทำเมื่อคนในหมู่บ้านประสบความเดือดร้อน หรือเจ็บไข้ได้ป่วยกันทั่วไปในหมู่บ้าน ๓.สืบชะตาเมือง จัดขึ้นเมื่อบ้านเมืองเกิดความเดือดร้อนจากอิทธิพลของดาวพระเคราะห์ตามความเชื่อทางโหราศาสตร์ เพราะทำให้บ้านเมืองปั่นป่วนวุ่นวาย เกิดจลาจลการศึก เจ้านายท้าวพระยาบ้านเมืองจึงจัดพิธีสืบชะตาเมือง เพื่อให้อายุของเมืองได้ดำเนินต่อเนื่องสืบไป เครื่องประกอบพิธีสืบชะตาที่สำคัญคือ ไม้ค้ำยาวเท่าตัว ๓ ท่อน ทำจากไม้ง่ามมีขนาดประมาณกำมือได้รอบ หรือโตกว่าเล็กน้อยไม้ค้ำเล็กขนาดหัวแม่มือยาว ๑ ศอก จำนวนเท่าอายุหรือมากกว่าแต่ไม่เกิน ๑๐๘ บันได ๗ ขั้น หรือ ๙ ขั้นและเครื่องบูชาอื่นๆ ตามประเพณี 

พิธีสืบชะตาบ้าน

ส่วนการจัดพิธีสืบพระชะตาหลวงนี้ถือเป็นวาระพิเศษจาก “วันสมมงคล” ที่มีการจัดไม้ค้ำ ณ สวนสราญรมย์ และวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามระหว่างวันที่ ๑๓-๒๐ ม.ค. ๒๕๖๘  ซึ่งเป็นประเพณีมงคลของชาวล้านนา ได้แก่ พิธีฮอมบุญถวายเจ้าเหนือหัว พิธีแห่ไม้ค้ำโพธิ์ การสาธิตภูมิปัญญาในการจัดเตรียม เครื่องประกอบพิธีกรรม แสดงศิลปวัฒนธรรมและการละเล่นต่างๆ ที่เป็นส่วนหนึ่งของงานพิธี เช่น จัดสาธิตกาดหมั้วหรือตลาดพื้นบ้านล้านนา (พิธีฮอมบุญ*) คือพิธีร่วมกันทำบุญเป็นกรณีพิเศษ บูรณปฏิสังขรณ์วัดสังกัสรัตนคีรีจังหวัดอุทัยธานี โดยกรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม ดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์วัดสังกัสรัตนคีรี ซึ่งตั้งอยู่เชิงเขาสะแกกรัง จ.อุทัยธานี ภายในเป็นที่ประดิษฐานสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมือง ได้แก่ พระพุทธมงคลศักดิ์สิทธิ์ พระพุทธรูปสมัยสุโขทัยปางมารวิชัย ซึ่งบริเวณพระเศียรบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ รอยพระพุทธบาทจำลอง และพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระปฐมบรมมหาชนกแห่งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช พระองค์ผู้เป็นต้นพระบรมราชจักรีวงศ์ จัดแสดงโขน เรื่องรามเกียรติ์  ในวันที่ ๑๔ ม.ค. ๒๕๖๘ ณ ลานพระปฐมบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชจัดทำเหรียญกษาปณ์ที่ระลึก และเหรียญที่ระลึกเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โดยกรมธนารักษ์ กระทรวงการคลัง จัดพิธีทางศาสนาและกิจกรรมถวายพระราชกุศล ณ ศาสนสถาน อันเป็นพระบรมราชานุสรณ์และเกี่ยวเนื่องกับพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช โดย กรมการศาสนา และกระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกำหนดจัดพิธีทางศาสนาและกิจกรรมถวายพระราชกุศล เพื่เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสพระราชพิธีสมมงคลพระชนมายุเท่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ณ ศาสนสถานอันเป็นพระบรมราชานุสรณ์ หรือเกี่ยวเนื่องกับพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้แก่ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม วัดสระเกศ วัดราชบูรณะ วัดระฆังโฆสิตาราม วัดคูหาสวรรค์ วัดราชสิทธาราม วัดกาญจนสิงหาสน์ วัดราชาธิวาส วัดโมลีโลกยาราม วัดยานนาวา วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ วัดอรุณราชวราราม วัดสุทัศนเทพวรารามวัดชนะสงคราม และวัดสุวรรณดารารามจังหวัดพระนครศรีอยุธยา และ เทวสถานโบสถ์พราหมณ์ เสาชิงช้า ศาลหลักเมืองกรุงเทพมหานคร จัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์และเจริญจิตตภาวนาถวายพระราชกุศล โดยสำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ พิจารณาให้วัดทุกวัดในประเทศไทยจัดพิธีเจริญพระพุทธมนต์ และเจริญจิตตภาวนาถวายพระราชกุศล สำหรับวัดไทยในต่างประเทศให้พิจารณาการจัดพิธีตามที่เห็นสมควรและเหมาะสม จัดกิจกรรมปลูกต้นไม้ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร นับเป็นพิธีสืบชะตาที่หาได้ยากยิ่งในวาระสมมงคล