นี่คือภาพ "สะพานอุตตมานุสรณ์" หรือที่นิยมเรียกกันว่า "สะพานมอญ" ข้ามแม่น้ำซองกาเลีย ที่ตำบลหนองลู อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี ที่สร้างขึ้นในช่วงปี 2529 จนถึงปี 2530 โดยใช้แรงงานของชาวมอญ เป็นสะพานไม้ที่ใช้สัญจรไปมาของชาวมอญและชาวไทยที่อาศัยอยู่บริเวณนี้ ปัจจุบันเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งของจังหวัดกาญจนบุรี 

สำหรับ "สะพานอุตตมานุสรณ์" หรือ "สะพานมอญ" แห่งนี้สร้างขึ้นโดยดำริของ "พระครูอุดมสิทธาจารย์" ต่อมาได้รับพระราชทานสมณะศักดิ์เป็น "พระราชอุดมมงคล" ชาวสังขละบุรีเรียกท่านว่า "หลวงพ่ออุตตะมะ" 

หลวงพ่ออุตตะมะ ท่านเป็นชาวรามัญเชื้อสายมอญ เดินธุดงค์เข้ามาประเทศไทย ต่อมาได้สร้างวัดขึ้นที่สังขละบุรีชื่อวัดวังก์วิเวการาม ท่านเป็นพระนักปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานเป็นที่เคารพศรัทธาของพุทธศาสนิกชนทั้งชาวไทยและชาวมอญในพม่าตลอดชาวพุทธทั่วโลกรู้จักท่าน ท่านได้เป็นศูนย์ของชาวสังขละบุรี ที่เป็นคนไทยและชุมชนชายขอบให้มาร่วมแรงร่วมใจกันสร้างสะพานไม้ที่ยาวที่สุดในประเทศไทยเพื่ออำนวยความสะดวกให้ชุมชนชาวสังขละบุรีได้ไปมาติดต่อกันได้สะดวก 

สะพานนี้มีชื่อเป็นทางการว่า "สะพานอุตตมานุสรณ์" ชาวบ้านนิยมเรียกว่า "สะพายมอญ" ปัจจุบันสะพานมอญเป็นแลนด์มาคร์ที่เป็นจุดดึงดูดนักท่องเที่ยวที่มาเยือนสังขละบุรี "ดินแดนแห่งสายน้ำ สายหมอกสายสัมพันธ์ชุมชนชายขอบด่านเจดีย์" ที่จะต้องมาบันทึกภาพไว้เป็นที่ระลึกไว้ในความทรงจำ

"สะพานมอญ" แห่งนี้ มีความยาว 445 เมตร และเป็นสะพานไม้ที่ยาวเป็นอันดับ 2 ของโลกรองจากสะพานไม้อูเบ็ง ในประเทศพม่า เป็นสะพานที่ข้ามแม่น้ำซองกาเลีย ที่ตำบลหนองลู อำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี

ในวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2556 เวลา 18.30 น.สะพานอุตตมานุสรณ์ได้พังทลายขาดเป็น 2 ท่อนในช่วงกลางสะพาน ความยาวประมาณ 30 เมตร เนื่องจากเกิดเหตุฝนตกหนักติดต่อกันนานถึง 3 วันทำให้เกิดน้ำป่าไหลเชี่ยวกรากจากทุ่งใหญ่นเรศวร พัดขยะตอไม้ลงสู่แม่น้ำซองกาเลีย ปะทะกับเสาสะพานทำให้เกิดขาดกลาง และเสียหายเพิ่มเป็น 70 เมตร ในเที่ยงของวันต่อมา

หลังจากผ่านไป 1 ปีการซ่อมแซมสะพานแห่งนี้ก็ยังไม่เสร็จ และเกินสัญญาว่าจ้าง 120 วัน เนื่องจากมีปัญหาด้านบริษัทผู้รับเหมาที่มีปัญหาไม่สามารถนำไม้ที่ต้องขนส่งมาจากภาคอีสานมาซ่อมแซมได้ เนื่องจากเกรงว่าจะผิดกฎหมาย ในที่สุดสะพานอุตตมานุสรณ์ก็ได้รับการซ่อมแซม จากทหารช่างจากกองพลทหารราบที่ 9 (พล.ร.9) ค่ายสุรสีห์ ร่วมกับชาวบ้านในพื้นที่ใช้เวลาเพียงแค่ 29 วันและมีพิธีเปิดใช้อีกครั้งอย่างเป็นทางการในวันที่ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2557 ซึ่งเป็นวันครบรอบชาตกาล 104 ปี ของหลวงพ่ออุตตมะ 

ขอบคุณภาพและข้อมุลจาก #สมชาย แสงชัยศรียากุล