“สุขุมวิท” สำหรับในกรุงเทพฯ ย่านนี้คือ “ทำเลทอง” ที่ดินราคาแพงแทบจะทุกตารางนิ้ว แต่ครั้งหนึ่งบนพื้นที่เศรษฐกิจแห่งนี้ เคยมีสถานศึกษาเอกชนเล็กๆ ยืนเด่นท้าทายกระแสการพัฒนาแบบทุนนิยม อย่าง “โรงเรียนวรรณวิทย์” โรงเรียนอาคารไม้ที่มองเข้าไปแล้วสภาพนี้ควรตั้งอยู่ในชนบทห่างไกล ไม่ใช่ล้อมรอบด้วยอาคารสูงระฟ้าอย่างที่เห็น ที่สำคัญยังเก็บค่าเล่าเรียนเพียงหลักพันบาทต้นๆ เท่านั้น สวนทางกับบริบททางเศรษฐกิจโดยรอบอย่างสิ้นเชิง 

“20 มิ.ย. 2489-26 ก.พ. 2565” หรือเกือบ 76 ปี เป็นช่วงเวลาที่ โรงเรียนวรรณวิทย์ เปิดทำการเรียนการสอนอยู่ในซอยสุขุมวิท 8 ด้วยดำริของ “หม่อมผิว สุขสวัสดิ์ ณ อยุธยา” มุ่งมั่นที่จะให้เป็นสถานศึกษา ที่ให้ทั้งวิชาความรู้ รวมทั้งอบรมสั่งสอนศิลธรรม จรรยา ขนบประเพณี และพลศึกษา ก่อนจะส่งมอบอุดมการณ์นี้ให้กับ “ม.ร.ว.รุจีสมร สุขสวัสดิ์” บุตรสาว รับช่วงในฐานะ “ครูใหญ่” สืบต่อมา

ย้อนไปเมื่อช่วงต้นปี 2558 ทีมงาน “นสพ.แนวหน้า” มีโอกาสได้เยี่ยมชมโรงเรียนวรรณวิทย์ ซึ่งได้ทราบว่า “โรงเรียนแห่งนี้เก็บค่าเล่าเรียนเทอมละ 1,702 บาท สำหรับชั้นประถม และ 1,317.50 บาท สำหรับชั้นมัธยมปีที่ 1- 3 สวนทางกับค่าครองชีพที่สูงลิบของพื้นที่ใจกลางเมืองหลวง” โดย ม.ร.ว.รุจีสมร ท่านเล่าว่า หม่อมผิว ผู้เป็นมารดา ก่อตั้งโรงเรียนขึ้น ด้วยเห็นว่า บุตรหลานของชาวบ้านในละแวกนี้ไม่มีโอกาสได้เรียนเพราะมีข้อจำกัดด้านการเงิน

“เริ่มแรกมีนักเรียนไม่ถึง 10 คน และไม่เก็บค่าเล่าเรียน ช่วงแรกสร้างโรงเรียนแบบง่ายๆ เป็นอาคารหลังคามุงจาก เรียกว่าเป็นโรงเรียนเอกชนเพื่อสังคมก็คงไม่ผิด ต่อมามีการเก็บค่าเล่าเรียน แต่อนุญาตให้เด็กค้างค่าเล่าเรียนก่อนได้ เพราะไม่อยากให้เรื่องเงินมากระทบการเรียนของเด็ก ครูที่นี่อยู่กันมานานแล้ว สอนกันวันละ 4-5  คาบ วิธีการสอนที่เหมือนกัน คือ ความเป็นกันเองกับเด็กนักเรียนทุกคน และให้ความรู้ในแต่ละวิชาแก่เด็กนักเรียนอย่างเต็มที่ ไม่มีกั๊ก เพราะเมื่อขึ้นชื่อว่าเป็นครูก็ต้องทำหน้าที่ให้สมบูรณ์” ม.ร.ว.รุจีสมร กล่าว

สำหรับ หม่อมผิว นั้นมีชื่อเสียงในฐานะ “นักประพันธ์” เจ้าของนามปากกา “วรรณสิริ” มีผลงานนวนิยายเป็นที่รู้จักหลายเรื่อง โดยเฉพาะ “วนิดา” และ “นางทาส” ซึ่งถูกนำมาทำเป็นละครโทรทัศน์หลายครั้ง และนั่นเปรียบเหมือน “น้ำหล่อเลี้ยง” ที่ทำให้โรงเรียนวรรณวิทย์ ดำรงสถานะสถานศึกษามาได้ยาวนานหลายสิบปี แม้จะประสบปัญหาขาดทุนต่อเนื่องก็ตาม 

ม.ร.ว.รุจีสมร กล่าวถึงนวนิยายเรื่องวนิดา ว่า แม้จะทำรายได้ให้กับ หม่อมผิว อย่างมาก แต่ก็ถูกนำมาใช้กับโรงเรียนวรรณวิทย์เป็นหลัก ซึ่งปกติค่าใช้จ่ายในโรงเรียนจะมาจากค่าเล่าเรียน แต่เนื่องจากระยะหลังๆ จำนวนนักเรียนลดลง ทำให้ลำพังค่าเล่าเรียนไม่เพียงพอ ถึงกระนั้น ม.ร.ว.รุจีสมร ยืนยันอย่างหนักแน่นว่า “จะไม่ขายที่ดินผืนนี้เด็ดขาด” แม้ที่ผ่านมาจะมีนายทุนยื่นข้อเสนอเป็นเงินหลักพันล้านบาทก็ตาม

“ยายค่อยๆ มองความเปลี่ยนแปลงที่เป็นไปอย่างก้าวกระโดด ซึ่งมีความเจริญกว่าสมัยก่อนมาก จากที่มีแต่บ้านคน พอมาตอนนี้เต็มไปด้วยตึกคอนกรีต การพึ่งพากันก็ลดน้อยลงตามไปด้วย มีแต่ที่โรงเรียนแห่งนี้ที่ยายยังรักษาสภาพเดิมเอาไว้เพื่อยืนหยัดเจตนารมณ์ดั้งเดิมของแม่ ใครมาซื้อก็ไม่ขาย จะขายทำไม เพราะนี่โรงเรียนของเรา ที่ดินของแม่เรา นักเรียนของเรา อนาคตของเด็กมันประเมินค่าไม่ได้” ม.ร.ว.รุจีสมร ระบุ

แม้จะยืนหยัดอย่างเด็ดเดี่ยว แต่สุดท้ายแล้ว “โควิด-19” ไวรัสร้ายที่ระบาดไปทั่วโลก นอกจากจะคร่าชีวิตผู้คนโดยตรงแล้ว ยังส่งผลกระทบทางเศรษฐกิจอย่างมาก สถานที่หลายแห่งเคยเปิดทำการมายาวนานต้องตัดสินใจปิดตัวลงเพราะแบกรับภาระค่าใช้จ่ายต่อไม่ไหว รวมถึง โรงเรียนวรรณวิทย์ ด้วยเช่นกัน ไม่ต่างจากโรงเรียนเอกชนอีกนับร้อยแห่งที่ทยอยเลิกกิจการไปแล้วก่อนหน้านั้นไม่นานนัก 

ในวันที่ 26 ก.พ. 2565 ที่ผ่านมา มีการจัดงาน “สิ้นเสียงระฆังวรรณวิทย์” บรรยากาศเต็มไปด้วยความอาลัยของบรรดาศิษย์เก่าที่ผูกพันกับสถานศึกษาแห่งนี้ กระทั่งในอีก 2 เดือนเศษให้หลัง ศิษย์เก่าวรรณวิทย์ ก็ได้รับแจ้งข่าวเศร้าอีกครั้ง โดยในวันที่ 3 พ.ค. 2565 ม.ร.ว.รุจีสมร สุขสวัสดิ์ ครูใหญ่แห่งโรงเรียนวรรณวิทย์ ได้ถึงแก่อนิจกรรมแล้วในวัย 101 ปี ซึ่งมีกำหนดการรดน้ำศพ ณ วัดธาตุทอง ในวันที่ 4 พ.ค. 2565 เวลาประมาณ 15.30 น. 

ปิดตำนานสถานศึกษาเล็กๆ กลางกรุง ที่ดำเนินการโดยปูชนียบุคคลผู้มีปณิธานอันยิ่งใหญ่ ในการขยายโอกาสทางการศึกษาให้เด็กไทย เหลือไว้แต่เพียงเรื่องเล่าขานแด่ชนรุ่นหลัง!!!
-/-/-/-/-/-/-/-/-/-/-
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
https://www.naewna.com/scoop/144145 เลาะรั้วโรงเรียน'วรรณวิทย์'!!! เมื่อเงินตราไม่อาจสู้อุดมการณ์
https://www.naewna.com/local/630492 ปิดตำนาน 76 ปี โรงเรียนวรรณวิทย์ ใจกลางสุขุมวิท ยุติการสอนเป็นภาคเรียนสุดท้าย
https://www.naewna.com/local/651142 อาลัย 'ม.ร.ว.รุจีสมร' อดีตคุณครูใหญ่โรงเรียนวรรณวิทย์ ถึงแก่อนิจกรรมแล้ว