พระพุทธเจ้าทรงบอกว่าทุกสิ่งทุกอย่างในโลกนี้เป็นของไม่เที่ยงทั้งนั้น มีเกิดมีดับ มีเจริญมีเสื่อม มีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา เช่น ทรัพย์สมบัติข้าวของเงินทอง ก็มีมาบ้าง มีไปบ้าง มีเจริญบ้าง มีเสื่อมบ้าง ยศตำแหน่งต่างๆ ก็มีเจริญบ้างมีเสื่อมบ้าง ไม่มีอะไรถาวร ไม่มีอะไรที่จะนิ่งเฉย มีการเปลี่ยนแปลงอยู่เรื่อยๆ 

ถ้าไปยึดไปติด ไปอยากให้มันไม่เปลี่ยนแปลง ก็จะเกิดความทุกข์ขึ้นมาเรียกว่าทุกขัง ก็เพราะว่าสิ่งต่างๆ เหล่านี้มันไม่ใช่เป็นของใคร มันเป็นของธรรมชาติ ไม่มีใครไปควบคุมบังคับให้มันเป็นอย่างนู้นเป็นอย่างนี้ได้ตลอดเวลานั่นเอง

ศึกษาให้เห็นความจริงของสภาวธรรมอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็นลาภยศสรรเสริญสุขก็ดี ไม่ว่าจะเป็นร่างกายของเราก็ดี ไม่ว่าจะเป็นเวทนาความรู้สึกต่างๆ ก็ดี ไม่ว่าจะเป็นอารมณ์ต่างๆ ที่มีอยู่ในใจของเราก็ดี ล้วนเป็นไตรลักษณ์ทั้งนั้น ล้วนเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

การพิจารณาการสอนใจนี้ต้องทำตอนที่เราออกจากสมาธิมาแล้ว อย่าทำตอนที่เราอยู่ในสมาธิ เพราะเราไม่ต้องการให้จิตทำงานในสมาธิ เราต้องการให้จิตพักผ่อน ให้มีกำลังมากๆ เพื่อเวลาที่ออกมาจากสมาธิจะได้มีกำลังพิจารณาทางปัญญาได้นั่นเอง

พอเราพิจารณาไปเรื่อยๆ ต่อไปเราก็จะจำได้ว่าทุกสิ่งทุกอย่างไม่เที่ยง เป็นทุกข์ ไม่ใช่ของเรา พอเราเกิดความอยากให้มันเที่ยง อยากให้เป็นของเรา เราก็จะได้ห้ามความอยากนี้ได้ว่าทำไม่ได้ ถ้าทำแล้วเดี๋ยวจะต้องทุกข์ เพราะว่าไม่มีอะไรเที่ยง อยากให้ร่างกายเที่ยง อยากให้ร่างกายไม่แก่มันก็ห้ามไม่ได้ เดี๋ยวร่างกายมันก็ต้องแก่ ถ้าอยากให้มันไม่แก่ พอมันแก่ก็จะทำให้ทุกข์ใจขึ้นมา แต่ถ้ารู้ว่าห้ามไม่ได้ มันจะแก่ก็ปล่อยมันแก่ไป ใจก็จะไม่ทุกข์ก็ไม่มีความอยากไม่แก่นั่นเอง เพราะมีปัญญาเห็นว่าทุกอย่างเป็นของอนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต วัดญาณสังวรารามฯ จังหวัดชลบุรี วันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๖๕ (เพจ พระอาจารย์สุชาติ อภิชาโต) - 003