11 มิถุนายน 2566 ชาวนาอำนาจเจริญ เวลานี้รอฝนทำนาปลูกข้าว ทำให้มีเวลาว่าง และไม่ชอบอยู่เฉยๆ จึงนำเอาภูมิปัญญาชาวบ้าน ซึ่งเรียนรู้ กลเม็ดเคล็ดลับ จากบรรพบุรุษจากรุ่นสู่รุ่น โดยการจักสานมวยนึ่งข้าวเหนียว ขาย สร้างรายได้เป็นอย่างดี

นางทองดี เพชรราม อายุ 45 ปี ชาวนาบ้านหนองนาเทิง ต.นาจิก อ.เมืองอำนาจเจริญ จ.อำนาจเจริญ ขณะกำลังนั่งจักสานมวยนึ่งข้าวเหนียวอยู่บ้าน กล่าวว่า ช่วงรอฝนทำนา จึงมีเวลาว่าง ได้สานมวยนึ่งข้าวเหนียวขายเป็นประจำ โดยได้ศึกษาเรียนรู้การทำมวยนึ่งข้าวเหนียวมาจากพ่อแม่ที่เสียชีวิตไปแล้ว แรกๆก็จะทำใช้เองในครอบครัว หรือไม่ก็ทำเป็นของฝากของที่ระลึกให้กับญาติพี่น้องต่างอำเภอ หรือต่างจังหวัด ในโอกาสที่เดินทางมาเยี่ยมเยือน

ต่อมา มีวันหนึ่งเดินทางไปตลาดในตัวเมืองอำนาจเจริญ พบเห็นหวดนึ่งข้าวเหนียวแขวนอยู่ที่ร้าน เพื่อจำหน่าย จึงเดินเข้าไปจับดู ปรากฏว่า หวดมีขนาดเล็ก ไม่แข็งแรง กระทั่งกลับมาบ้าน เดินเข้าไปในครัว จับมวยนึ่งข้าวเหนียวขึ้นมาพิจารณาดูอย่างละเอียด พบว่า มวยนึ่งข้าวเหนียวที่เราทำเองกับมือมีความทนทาน แข็งแรง ใบใหญ่ บรรจุข้าวได้มากกว่าหวดที่ขายในร้าน คิดว่า น่าจะทำมวยนึ่งข้าวเหนียวขายดู จากนั้นทำการผลิตขาย ป้อนให้กับพ่อค้าในหมู่บ้านนำไปขายอีกต่อหนึ่ง ได้จุดประกาย เป็นจุดเริ่มต้นในการผลิตมวยนึ่งข้าวเหนียวขายกันทั้งหมู่บ้าน สร้างรายได้เข้าชุมชนปีละจำนวนมาก

นางทองดี เพชรราม อายุ 45 ปี ชาวนา ผู้ทำมวยนึ่งข้าวเดียวบอกถึงทำว่า อุปกรณ์ในการทำไม่ยุ่งยาก เช่น มีดจักตอก มีดโต้ เลื่อยโค้ง กบไสทำขอบ เมื่อเตรียมอุปกรณ์เสร็จแล้ว โดยเริ่มแรกต้องไปซื้อไม้ไผ่บ้านที่ จ.อุบลราชธานี ครั้งละ 50 ต้นๆละ 80 บาท

จากนั้นตันเป็นท่อนๆที่ความยาว 40 เซนติเมตร แล้วทำการจักตอกเป็นเส้นๆ ต่อมา นำตอกมาก่อขึ้นรูปมวย พร้อมสานเป็นลายสองและลายสามจนเป็นรูปร่างมวย และทำลักษณะเดิมอีกจนได้มวยอีกใบหนึ่ง ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่าใบแรกแล้วสวมลงใบแรก (มวย 2 ใบ) เพื่อความทนทานแข็งแรง เสร็จแล้วนำไม้เสียวที่เตรียมไว้ประกอบที่ปากมวย ใช้ตะปูตียึดและก้นมวย แล้วนำกระแตะ(สานจากไม้ไผ่) มารองที่ก้นมวย ใช้ไม้เสียวตีขอบอีกครั้ง ตะปูยึดให้แน่น ซึ่งจะสามารถรับน้ำหนักข้าวที่นึ่งได้ดี แล้วตกแต่งให้สวยงาม

จากนั้น นำไปรมควันใช้เวลา 1 – 2 นาที เพื่อป้องกันมอดกัดแทะ เป็นอันเสร็จสิ้นการทำมวยนึ่งข้าวเหนียว สามารถจำหน่ายได้ ในราคาใบละ 30 บาท ซึ่งทุก 7 วัน จะมีพ่อค้าในหมู่บ้านมารับไปขายใบละ  400 – 500 ใบ อยู่ที่ความขยัน ทำมากได้เงินมาก บางครั้งสินค้าขาดตลาด(ขายดี) จึงต้องผลิตทำให้มีจำนวนพอดีกับตลาด  บางเดือนจะต้องผลิตเพิ่มเติม ตามใบสั่งพ่อค้าจากต่างจังหวัด ซึ่งเดินทางเข้ามาซื้อถึงที่นี่ มีรายได้ดี เงินที่ได้จะเก็บเป็นทุนทำนา

นายชัยนันท์ เงินดี อายุ 40 ปี อยู่บ้านนาจิก ต.นาจิก อ.เมืองอำนาจเจริญ จ.อำนาจเจริญ กำลังสานมวยนึ่งข้าว กล่าวว่า ว่างจากการขายสินค้าตามตลาดนัดแล้ว จะมานั่งสานมวยนึ่งข้าวเหนียวแทน เป็นการเพิ่มรายได้อีกทางหนึ่ง ดีกว่าอยู่เฉยๆ ในแต่ละวันจะทำได้ประมาณ  15 -20 ใบ ซึ่งคนในตำบลนาจิกทำมวยนึ่งข้าวเหนียวส่งขายทุกคน ทำให้เงินในชุมชนสะพัดหมุนเวียนดีมาก.012