เกษตรกรชาวตำบลทุ่งหลวง อำเภอากท่อ จังหวัดราชบุรี ช่วยกันขุดข่าขายส่งแม่ค้ามารับซื้อถึงบ้าน หลังราคาเพิ่มขึ้นจากกิโลกรัมละ 15-16 บาทเป็นกิโลกรัมละ 25 บาท พร้อมเร่งปลูกเพิ่มเติมช่วงหน้าฝน สร้างรายได้หลักแสนเลี้ยงครอบครัว 

พื้นที่เกือบ 10 ไร่ของลุงสะอาด นกงาม อายุ 75 ปี อยู่บ้านเลขที่ 7 หมู่ 9 ต.ทุ่งหลวง อ.ปากท่อ จ.ราชบุรี ที่ได้ยึดอาชีพการปลูกข่าขายมานานหลายสิบปีแล้ว เนื่องจากสภาพผืนดินแถบนี้เป็นดินร่วนปนทรายค่อนข้างมาก อีกทั้งยังอยู่นอกเขตชลประทาน ปลูกพืชผัก ผลไม้ ไม่ได้ผลผลิตที่ดีเท่าที่ควร จึงหันมาปลูกข่าพันธุ์ตาแดงซึ่งเป็นพืชที่ใช้น้ำน้อย ส่งขายแม่ค้า เพื่อไปส่งขายตลาดกลางผักและผลไม้ (ตลาดศรีเมือง) มีรายได้จากการขุดข่าปีละ 2 ครั้ง หลักหมื่นถึงหลักแสนบาท

แต่ช่วงสถานการณ์โควิด-19 แพร่ระบาด ทำให้ราคาข่าตกฮวบเหลือกิโลกรัม 14 -15  บาทขายไม่ได้ราคา แต่ก็ต้องทนสู้ปลูกขายเรื่อยมา จนกระทั่งสถานการณ์โควิดคลี่คลายแล้วเป็นช่วงจังหวะของการขุดข่าขายอีกครั้งพอดีและอยู่ในช่วงข่ามีการปรับขึ้นราคาสูงกว่าเดิมมาก จึงได้เร่งมือและว่าจ้างเพื่อนบ้านเข้ามาช่วยกันขุดขายเพื่อให้ทันเวลาและความต้องการของแม่ค้าที่จะมารับซื้อถึงหน้าสวน ซึ่งแต่ละครั้งที่ขุดจะมีน้ำหนักไม่ต่ำกว่า 100 กิโลกรัมขึ้นไป โดยจะมีเพื่อนบ้านมารับจ้างขุดและล้างทำความสะอาด เพื่อให้ข่าขาวสะอาดขายได้ราคาแพง

นายสะอาด นกงาม เกษตรกรปลูกข่า เปิดเผยว่า เคยขุดข่าขายได้ราคากิโลกรัมละ 16 บาทมาช่วงนี้ขุดขายได้ราคากิโลกรัมละ 25 บาท จะมีแม่ค้าจะมารับซื้อที่สวนและนำไปขายที่ตลาดอีกทอดหนึ่งน่าจะราคาประมาณกิโลกรัมละ 30 บาท ส่วนขั้นตอนการทำจะขุดข่ามาเป็นกอแล้วนำมาล้างตัดรากออกให้เกลี้ยง คิดว่าปีนี้ราคาข่าจะดีกว่าปีที่แล้วมาก เพราะช่วงนั้นเจอปัญหาโควิด อยู่ประมาณ 2 ปี ทำให้ข่าขายไม่ได้เลย แต่ละปีที่ปลูกคาดว่าน่าจะมีรายได้ประมาณ 1-2 แสนบาท แต่จะมีรายจ่ายคือจะต้องจ้างคนงานมาตัดรากออกให้เกลี้ยงและเป่าล้างให้ข่ามีผิวสะอาดขาวจึงจะขายได้ราคาดี มีการจ้างทำกิโลกรัมละ 3 บาทมีค่าขุดข่าครึ่งวันจ้างครั้งละ 200 บาทโดยที่ดิน 1 ไร่ จะปลูกข่าได้ประมาณ 3,500 เหง้า ปลูกประมาณ 6 เดือนก็ขุดขายได้แล้ว

สำหรับข้อดีของการปลูกข่าพันธุ์ตาแดง ซึ่งนอกจากจะดูแลรักษาน้อยแล้ว ยังเป็นพืชที่ลงทุนเพียงครั้งเดียว แต่สามารถเก็บเหง้าที่แก่ซึ่งเป็นผลผลิตที่ได้นำแยกออกมาจากกอเพื่อนำไปปลูกต่อในครั้งถัดไปได้อีก ซึ่งจะไม่เหมือนกับพืชผักทั่วไป ที่ส่วนใหญ่จะต้องหาซื้อเมล็ดพันธุ์ที่ดีนำไปปลูกในแปลงรอบต่อไป การดูแลรักษาไม่ยุ่งยาก เพียงนำเหง้าที่ตัดแบ่งออกมาในกอข่าที่มีใบติดอยู่ คัดเอากอที่แก่พอเหมาะใช้มีดตัดแบ่งออกให้รากยังคงติดอยู่นำไปแช่น้ำสักพักจึงนำไปปลูก โดยใช้ระยะห่างพอสมควร 

เมื่อข่าเจริญเติบโตเต็มที่จะแตกหน่อออกอีกรอบๆกอมากขึ้น หากนับเดือนขุดตรงกับ 6 เดือนที่ข่าได้พอเหมาะในการขุดแล้วและมาตรงกับช่วงฤดูฝนก็จะทำให้ข่าเจริญเติบได้รวดเร็วและกอใหญ่ ซึ่งนอกจากจะปลูกข่าพันธุ์ตาแดงแล้ว ชาวบ้านยังนำตะไคร้มาปลูกแซมบริเวณริมพื้นที่ใช้ระยะเวลาปลูก 6 เดือน แล้วขุดขายส่งแม่ค้า มีรายได้เสริมอีกทางหนึ่งด้วย - 003