19 ตุลาคม 2566 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ช่วงปลายเดือนกันยายน-ตุลาคม ชาวบ้านในจังหวัดจะออกหาตั้งและจับกว่าง หรือด้วงกว่าง มาขายสร้างรายได้ ในเขตตัวเมืองพะเยา เช่นเดียวกันทางพ่ออุ้ยเดช ดวงพะเยา อายุ 76 ปี ชาวบ้าน ต.แม่ใส อ.เมือง จ.พะเยา จะออกหากว่างมาขายโดยการตั้งกว่าง แบบภูมิปัญญาชาวบ้านใช้อ้อย ปอก แล้วเอาแมงกว่างอิลุ้ม มัดผูกเชือกติดอ้อย ไว้แล้วนำไปแขวนตามกิ่งไม้

ล่อตัวผู้ในป่าหรือตามต้นไม้ในเรือกสวน ในตอนหัวค่ำและตอนเช้ามึด ก็จะออกไปดูกว่างที่บินมาติดเกาะอ้อย ที่ล่อไว้ และเก็บใส่ตะกร้า และกว่างที่ได้มีหลายขนาดทั้งตัวผู้ตัวเมีย  

ด้วงกว่างหรือกว่างจะมีทั้งตัวเล็กตัวใหญ่ เช่น กว่างกิ กว่าง แซม และกว่างแม่อีหลุ้ม แต่ละวันจะได้กว่างวันละหลายร้อยตัวซึ่งกว่างตัวใหญ่ก็จะขายตัวละ 60-100 บาท แล้วแต่ขนาด กว่างตัวเล็กจะขายตัวละ 2 บาท สามารถสร้างรายได้วันละ 500-1,000 บาท

พ่ออุ้ยเดช ดวงพะเยา ได้เล่าว่า ในทุกปีจะออกตั้งกว่างในเขตป่าท้ายหมู่บ้านมาขายและนำมาขายและประกอบอาหาร ซึ่งแต่ละปีสามารถสร้างรายได้ให้กับตนเองหลายพันบาท 

สำหรับปีนี้ก็เป็นฤดูกว่างออกจากดินตนเองก็จะออกตั้งกว่างเพื่อจะนำมาขายให้กับผู้ที่ชื่นชอบเล่นหรือเลี้ยงกว่างและประกอบอาหาร เช่น กว่างทอดและใส่แกงผักต่างๆฯ ถ้าเป็นกว่างโซ้งก็นำไปขายตัวละ 60-100 บาท ถ้าเป็นกว่างแซมกว่างแม่อีหลุมขายตัวละ 2 บาท สามารถสร้างรายได้วันละ 500 -1,000 บาท 

วงจรชีวิตของด้วงกว่างจะมีเพียง1 ครั้ง/ปี คือช่วงปลายฤดูฝน ประมาณเดือนกรกฏาคม-ตุลาคม กว่างตัวผู้และตัวเมีย จะขึ้นมาจากใต้ดินเพื่อมาผสมพันธุ์และวางไข่ ซึ่งใช้วงจรชีวิตช่วงนี้ประมาณ 4 เดือน พอเข้าในฤดูหนาว กว่างตัวเมียหลังจากผสมพันธุ์ก็จะขุดดินแล้ววางไข่ ส่วนตัวเองก็จะตาย ไข่ก็ฟักเป็นตัวหนอน เป็นด้วงกว่าง อาศัยอยู่ใต้ผิวดินเพื่อรอจะออกเป็นตัวมาอีกปีต่อไป.012