19 มกราคม 2568 ใกล้เทศกาลตรุษจีน มีขนมมงคลชนิดหนึ่งที่นิยมทำไหว้ในสมัยโบราณ แต่ปัจจุบันหื่นได้ยากเนื่องจากกรรมวิธีที่ยุ่งยากใช้เวลา ทำให้ค่อยๆเลือนหาย แต่ที่จังหวัดพิษณุโลก มีโรงเจเก่าแก่ได้สืบทอดการทำและจำหน่ายให้ผู้สนใจซื้อหารับประทานได้ปีละครั้ง กำลังเร่งการผลิต คือ ขนม “ฉื่อคักก้วย” ให้ทันความต้องการ

ผู้สื่อข่าวเดินทางไปที่โรงเจอื่อเค่งเซี่ยงตึ๊ง ซึ่งเป็นโรงเจเก่าของจังหวัดพิษณุโลก อยู่ริมถนนสนามบิน ต.ในเมือง อ.เมืองพิษณุโลก ซึ่งชาวไทยเชื้อสายจีนตระกูลแซ่ตั้งกำลังเร่งมือผลิตขนมมงคลไหว้เทพเจ้า อย่างขนม ฉื่อคักก้วย ที่ชาวไทยเชื้อสายจีนนิยมนำมาเซ่นไหว้เทพเจ้า เพราะเชื่อว่าไหว้แล้วจะมีสิริมงคล ครอบครัวกันใคร่กลมเกลียว สุขภาพแข็งแรงมีอายุยืนยาว  วันนี้มียอดออเดอร์จากชาวไทยเชื้อสายจีนสั่งกันมาไม่ต่ำกว่า 3,000 ชิ้น เพื่อนำไปไหว้องค์เทพเจ้า เพื่อขอพรในวันสำคัญคือวันตรุษจีนที่จะถึงนี้

สำหรับ ฉื่อคักก้วย เป็นขนมแบบฉบับแต้จิ๋วชนิดหนึ่งที่เป็นที่นิยมมากในหมู่ชาวจีนแต้จิ๋ว และถือเป็นสัญลักษณ์ตัวแทนขนมแบบฉบับแต้จิ๋วทั้งปวง ตามความเชื่อแล้ววิญญาณบรรพชนจะได้กลับมาเยี่ยมเยือนบุตรหลาน จึงเป็นธรรมเนียมที่บุตรหลานจะต้องตระเตรียมของเซ่นไหว้บรรพชนของตนกันให้ครบทั้งคาวหวาน หนึ่งในของไหว้ที่ขาดไปไม่ได้ คือขนมเทียนนั่นเอง

โกเจ็ง หรือคุณกัลยากร แซ่ตั้ง อายุ 65 ปี ลูกหลานของตระกูลแซ่ตั้งที่สืบทอดวิธีการทำไว้ ได้บอกว่า ขนมชนิดนี้จะเรียกว่าเป็นขนมที่โดดเด่นที่สุดในบรรดาขนมแบบฉบับแต้จิ๋วก็ว่าได้ ด้วยความที่มีเอกลักษณ์ที่ไม่มีใครเหมือน ทั้งรูปทรง รสชาติ ความหมายและวัตถุดิบ จนกล่าวได้ว่าขนมชนิดนี้เปรียบเสมือนตัวแทนของความเป็นแต้จิ๋ว และความที่เป็นขนมยอดนิยมที่ถูกคัดเลือกมาขึ้นโต๊ะไหว้เจ้าและบรรพบุรุษเกือบทุกเทศกาลและพิธีกรรมต่างๆ ทำให้ชาวไทยเชื้อสายจีนต่างให้ความนิยมนำมาใช้เซ่นไหว้บูชาเทพเจ้า และเซ่นไหว้บรรพบุรุษในเทศกาลสำคัญต่าง ๆของชาวจีนแต้จิ๋ว

สำหรับสูตรของตนเป็นสูตรเก่าแก่ของตระกูล และนำมาประยุกต์ให้เข้ากับสมัยใหม่ โดยจะมีไส้คือ ถั่วทองและงาดำ ผสมกัน ฉื่อคักก้วย ได้รับความนิยมจากประชาชนชาวจังหวัดพิษณุโลก ไม่เพียงแต่แค่ชาวไทยเชื้อสายจีนเท่านั้น ชาวไทยแท้เอง โดยเฉพาะกลุ่มผู้สูงอายุเองก็นิยมซื้อไปรับประทาน เนื่องจากเป็นขนมมงคลและมีความเป็นผักสมุนไพร ให้ประโยชน์ต่อร่างกาย ซึ่งทางตนจำหน่ายในราคาชิ้นละ 25 บาท

ด้านนางสาวญาณณิษา จันทาทุม บุตรสาวโกเจ๋ง กล่าวว่า ตามตำรับดั้งเดิมแล้วตัวแป้งขนมฉื่อคักก้วยนั้นจะผสมหญ้าชนิดหนึ่งลงไปด้วย คือหญ้าที่มีนามว่า “ฉื่อคัก” พืชชนิดนี้มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Gnaphalium affine เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์เดียวกันกับพวกทานตะวัน พืชชนิดนี้มีสรรพคุณทางยามากมาย ในฐานะสมุนไพรแล้วมีการนำไปใช้เป็นยาแก้ไอ ขับเสมหะ ลดไข้ ปวดตามข้อ แก้ตกขาวและอื่น ๆ เนื่องจากมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว จึงมีการนำไปผสมในอาหารหลายชนิด อาหารที่มีฉื่อคักเป็นส่วนประกอบที่โด่งดังก็คือ ฉื่อคักก้วย ซึ่งถือเป็นขนมเก่าแก่ของแต้จิ๋วที่ปัจจุบันยังคงพอหาทานได้ในย่านคนจีน เช่น ในเยาวราช เป็นต้น

วิธีการทำก็ค่อนข้างยุ่งยาก เริ่มจาก นำมันดินไปนึ่งหรือต้มให้สุก แล้วใช้สมุนไพรฉื่อคัก หรือที่คนไทยเรียกว่า สมุนไพรนางนวล นำไปต้มให้ยุ่ย แล้วนำไปปั่นให้ละเอียด แล้วนำมาผสมกับเนื้อมันนึ่งนวดจนเป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นก็ทำไส้ โดยการใช้ถั่วทองและงาดำผสมกัน เติมน้ำตาลทรายแดงเล็กน้อย แล้วนำไปกวนจนเนื้อเนียน จากนั้นก็นำไปปั้น และกดในแม่พิมพ์ ทิ้งไว้ในอุณหภูมิปกติเป็นเวลา 1 คืนเพื่อให้แป้งและไส้เซ็ทตัว แล้วจึงนำมาวางบนใบตองนำไปนึ่งจนสุก โดยใช้เวลานึ่งประมาณ 25 นาที

ขนมฉื่อคักก้วย ถือเป็นขนมมงคลและขาดไม่ได้ของพี่น้องชาวไทยเชื้อสายจีน นำไปขึ้นโต๊ะไหว้เจ้าตามประเพณีสำคัญต่างๆ เนื่องจากเชื่อว่าเมื่อนำขนมไปไหว้เจ้าแล้ว จะเป็นสิริมงคล ความกลมของฉื่อคักก้วย เปรียบเสมือน ครอบครัวจะรักใครกลมเกลียวกัน มีความสามัคคีกัน ส่วนสมุนไพรฉื่อคัก เป็นสมุนไพรที่ให้ความเย็น ก็เปรียบเหมือนครอบครัวจะอยู่เย็นเป็นสุขนั่นเองเมื่อไหว้เสร็จแล้วชาวไทยเชื้อสายจีนก็จะนำไปทานในครอบครัวหรือแจกจ่ายให้กับเพื่อนบ้านเพื่อความสิริมงคลนั่นเอง ทางโรงเจฯ จะทำเพียงปีละ 1 ครั้ง หรือทำเพียงวันเดียวต่อปีเท่านั้นในช่วงเทศกาลตรุษจีนจึงเป็นขนมที่หาได้ยาก  อีกทั้งในอนาคตไม่แน่ใจว่าจะหากินได้ไหม เพราะกรรมวิธีการทำค่อนข้างยุ่งยากใช้เวลา ทำให้คนสานต่อมีน้อย

สำหรับออเดอร์ตอนนี้มีเข้ามาแล้วกว่า 3,000 ชิ้น จึงต้องช่วยกันเร่งผลิตอีก  สำหรับท่านใดที่สนใจอยากจะชิมขนมฉื่อคักก้วย หรือต้องการซื้อไปไหว้เทพเจ้าในเทศกาลตรุษจีนนี้ก็สามารถสั่งซื้อได้ที่ โกเจ็ง เบอร์โทรและไอดีไลน์ 063-6698593 หรือเฟสบุ๊กชื่อ Love Nisa

.012