นายกสมาคมอนามัยเจริญพันธุ์ (ไทย) ห่วงเทศกาลวันวาเลนไทน์ส่งผลปัญหาการตั้งครรภ์แบบไม่ตั้งใจพุ่งพรวด เตือนคู่รักตระหนักเรื่องวางแผนคุมกำเนิดอย่างถูกวิธี ไม่ควรใช้ยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉินเพราะประสิทธิภาพต่ำ แนะนำทานยาคุมปกติและแผ่นแปะที่ใช้ง่ายกว่า ควบคู่ใส่ถุงยางอนามัยได้ผลดีที่สุด เปิดเว็บไซต์รณรงค์ให้วัยรุ่นเข้าถึงข้อมูลที่ถูกต้อง

ความรักและวันวาเลนไทน์นับเป็นสิ่งที่คู่กัน แต่บางครั้งอาจ “เกินเลย” ถึงขั้นมีเพศสัมพันธ์โดยขาดการป้องกัน “เซ็กส์” แบบไม่ “เซฟ” นำไปสู่การตั้งครรภ์โดยไม่ตั้งใจ ไม่พึงประสงค์ สาเหตุของภาวะท้องก่อนวัย ทำแท้งเถื่อน โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และปัญหาสังคมตามมาอีกมาก

ศาสตราจารย์ นพ.อรรณพ ใจสำราญ นายกสมาคมอนามัยเจริญพันธุ์ (ไทย) กล่าวว่า การรณรงค์ให้หนุ่มสาวมีความรักอย่างปลอดภัย ป้องกันปัญหาตั้งครรภ์ที่ไม่พร้อมคือภารกิจที่ท้าทาย หลังพบสถิติการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ส่วนหนึ่งเกิดจากช่วงเทศกาลสำคัญ เช่น วันวาเลนไทน์ ดังนั้น หากหลีกเลี่ยงเพศสัมพันธ์ไม่ได้ คู่รักต้องรู้จักการคุมกำเนิดอย่างถูกวิธี ถือเป็นแนวทางที่ดีที่สุด

“ปัจจุบันวัยรุ่นเข้าถึง โซเชียลมีเดีย รวดเร็ว แต่อาจได้ข้อมูลไม่ถูกต้องนัก เมื่อมีเทศกาลพบปะสังสรรค์กันแล้ว มีเซ็กส์ตามมาโดยไม่ได้เตรียมตัว ก็นิยมซื้อยาเม็ดคุมกำเนิดฉุกเฉิน ซึ่งมีประสิทธิภาพต่ำมาทานเอง เพราะหาซื้อง่ายตามร้านขายยา แต่หารู้ไม่ว่าถ้าใช้ยาผิดวิธีก็คุมกำเนิดไม่ได้ผล”

คุณหมอ แนะนำว่า คู่รักที่พบกันวันสำคัญจึงควรต้องวางแผนล่วงหน้า หรือ ถ้าปกติพบกันเดือนละ 2-3 ครั้งอยู่แล้วใช้วิธีการคุมกำเนิดที่มั่นใจได้ 100% ไปเลยดีกว่า การทานยาคุมกำเนิดฉุกเฉินเดือนละ 5-10 เม็ด นอกจากประสิทธิภาพไม่ดีแล้ว ยังมีผลข้างเคียงต่อสุขภาพ บางคนรอบระดูไม่มาหรือมาผิดปกติจึงไม่รู้ว่าตัวเองท้องหรือไม่ท้อง

“ในประเทศไทย เราพบวัยรุ่นกินยาคุมฉุกเฉินจำนวนมากแล้วล้มเหลวในการป้องกันตั้งครรภ์ เพราะยานี้มีข้อจำกัดสูงเรื่องระยะเวลา ต้องทานก่อนไข่ตกเท่านั้น ถ้าหลังไข่ตกไปแล้วจะไม่สามารถป้องกันได้ แต่หากจำเป็นต้องใช้จริงๆ ก็สามารถใช้ได้ แต่ขอให้คู่รักใช้อย่างถูกวิธีด้วย”

เรียนรู้วิธีคุมกำเนิดที่เหมาะกับคู่รัก

ปัจจุบัน วิธีการคุมกำเนิดหลักๆ มีประสิทธิภาพสูงส่วนใหญ่เป็นแบบใช้ฮอร์โมน เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด แผ่นแปะผิวหนัง ยาฉีด ยาฝัง หรือ แบบไม่ใช้ฮอร์โมน เช่น ถุงยางอนามัย และห่วงอนามัย ซึ่งแต่ละวิธีเราควรศึกษาวิธีใช้อย่างถูกต้อง จึงลดโอกาสความล้มเหลวในการคุมกำเนิด

การใช้ “ยาเม็ดคุมกำเนิด” ปกติได้ผลดีแต่ต้องทานทุกวัน ติดต่อกัน 21-24 วัน ข้อเสียก็คือต้องทาน ในช่วงเวลาเดียวกัน สร้างภาระทำให้บางคนหลงลืม และยังมีผลข้างเคียง เช่น คลื่นไส้ เวียนศีรษะ

นวัตกรรมใหม่ที่สะดวกกว่า คือการใช้ “แผ่นแปะผิวหนังคุมกำเนิด” ประสิทธิภาพป้องกันการตั้งครรภ์เท่ายาเม็ดคุมกำเนิด ปิดผิวได้นาน 7 วัน หรือเท่ากับ 1 เดือนใช้เพียง 3 แผ่น ไม่เป็นภาระ ให้ผู้หญิงทำทุกวัน แปะร่างกายได้หลายจุด เช่น ต้นแขน แผ่นหลัง หน้าท้อง สะโพก หาซื้อได้ตามร้านขายยาชั้นนำ ข้อเสียก็มีบ้าง เช่น บางคนระคายเคืองบริเวณผิวหนัง เป็นต้น

นอกจากนั้น ยังมีการใช้ “ยาฉีด” หรือ “ยาฝังคุมกำเนิด” เหมาะกับการคุมระยะยาว แต่ต้องไปที่สถานบริการทางการแพทย์ มีค่าใช้จ่ายสูง อาการข้างเคียง เช่น ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ หรือบางคนน้ำหนักตัวขึ้น ขณะที่ “การใส่ห่วงอนามัย” มีให้เลือกตั้งแต่ 3, 5 และ 10 ปี ผลข้างเคียงคืออาจปวดประจำเดือนได้

“ในหนุ่มสาวที่คาดว่าจะมีเพศสัมพันธ์กันหรือมีบ่อยครั้งอยู่แล้ว แนะนำใช้วิธีคุมกำเนิดที่มีประสิทธิภาพมั่นใจได้ อาจพิจารณาใช้ถุงยางอนามัยร่วมด้วย เป็นแบบ Dual Method เช่น กินยาคุมกำเนิดบวกกับใช้ถุงยางร่วมด้วย ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพป้องกันการตั้งครรภ์และลดความเสี่ยงโรคติดต่อทางเพศ” 

สร้างเว็บไซต์ให้วัยรุ่นเข้าถึงข้อมูลถูกต้อง

ปัจจุบันอัตราการเกิดใหม่ของบ้านเราน้อยลงจนหลายคนบอกว่า “ไม่ควรคุมกำเนิดแล้ว” แต่ในข้อเท็จจริง ศาสตราจารย์ นพ.อรรณพ อธิบายว่า “ทางการแพทย์ เรายังพบปัญหาตั้งครรภ์แบบไม่มีคุณภาพในวัยรุ่น คลอดเด็กแล้วไม่สมบูรณ์ การทำแท้งเถื่อน ซื้อยาทำแท้งทางออนไลน์ เกิดผลกระทบต่อร่างกายและจิตใจ ต้องออกจากโรงเรียนหรือมหาวิทยาลัย สูญเสียอนาคตพัฒนาชีวิตต่อไปได้ยาก”

สมาคมอนามัยเจริญพันธุ์ (ไทย) รณรงค์ให้วัยรุ่นเข้าถึงข้อมูลวิธีการคุมกำเนิดที่ถูกต้อง และเลือกใช้แนวทางอย่างเหมาะสม ร่วมกับกรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุขมาต่อเนื่อง ภายใต้แผนยุทธศาสตร์การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2560-2569 พร้อมด้วยภาคีเครือข่ายต่างๆ ซึ่งที่ผ่านมาประสบความสำเร็จน่าพอใจ แต่ก็ยังมีวัยรุ่นอีกกลุ่มใหญ่ที่ยังเข้าไม่ถึง

ล่าสุด สมาคมอนามัยเจริญพันธุ์ (ไทย) จึงได้จัดทำเว็บไซต์ www.Her-Choices.com เพื่อยกระดับการสื่อสารเรื่องอนามัยการเจริญพันธุ์ให้มีประสิทธิภาพ เข้าถึงกลุ่มเป้าหมาย ถ่ายทอดองค์ความรู้วิธีการคุมกำเนิดที่ถูกต้อง นวัตกรรมใหม่ ยา และสถานบริการ โดยมีระบบให้คำปรึกษาออนไลน์ทั้งทางการแพทย์และเภสัชกรรม ถือเป็นการสร้างพื้นที่ปลอดภัยสำหรับทุกคน