12 มีนาคม 2568 สภาองค์กรของผู้บริโภค ร่วมกับ นิตยสารฉลาดซื้อ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค จัดงานแถลงข่าว “ผลทดสอบค่า SPF ครีมกันแดด” ซึ่งรวบรวมรายชื่อผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางกลุ่มผลิตภัณฑ์บำรุงผิวจากผู้มีชื่อเสียง หรือผู้มีอิทธิพลในโลกออนไลน์ที่เป็นเจ้าของผลิตภัณฑ์ที่มีการโฆษณาต่อผู้บริโภค โดยการทดสอบครั้งนี้ได้ส่งตัวอย่างวิเคราะห์ที่ห้องปฏิบัติการที่ได้รับการรับรองมาตรฐานสากล และเทียบข้อมูลโดยอ้างอิงตามประกาศคณะกรรมการเครื่องสำอาง เรื่อง การแสดงค่าความสามารถในการป้องกันแสงแดดของเครื่องสำอางที่มีสารป้องกันแสงแดด พ.ศ.2560 ภายใต้ พ.ร.บ.เครื่องสำอาง พ.ศ.2558

โสภณ หนูรัตน์ หัวหน้าฝ่ายคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิผู้บริโภค สภาองค์กรของผู้บริโภคกล่าวว่า การสำรวจเฝ้าระวังในครั้งนี้ เราเลือกผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางกลุ่มผลิตภัณฑ์บำรุงผิวโดยเน้นผลิตภัณฑ์ที่ผู้มีชื่อเสียงหรือผู้มีอิทธิพลในโลกออนไลน์ หรือ อินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) ซึ่งเป็นบุคคลที่มีอิทธิพลทางโลกออนไลน์ บางคนมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจเลือกซื้อสินค้าของผู้บริโภค บางคนเป็นเจ้าของผลิตภัณฑ์ของสารที่มีการโฆษณาต่อผู้บริโภคและสารที่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพของผู้บริโภค เพราะความเชื่อใจจึงทำให้ผู้บริโภคอาจละเลยการตรวจสอบเรื่องคุณภาพความปลอดภัยของตัวผลิตภัณฑ์ที่จะใช้ และที่เราเลือกกลุ่มครีมกันแดดก็เนื่องจากเป็นสินค้าราคาค่อนข้างสูง และต้องใช้บ่อยในสภาพอากาศของเมืองไทย ผู้บริโภคจึงควรได้มีข้อมูลเพื่อช่วยในการตัดสินใจเลือกซื้อสินค้า

“เพื่อยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของสินค้ารวมถึงป้องกันสิทธิผู้บริโภค จึงต้องมีกฎหมายออกมากำกับดูแล ทางสภาองค์กรของผู้บริโภค จึงเตรียมจัดทำ “ร่างจริยธรรมของอินฟลูเอนเซอร์” เพื่อให้กลุ่มคนเหล่านี้ต้องปรับตัวตามมาตรฐานทางจริยธรรมที่สูงขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการเปิดเผยอย่างชัดเจนว่าเนื้อหาใดได้รับการสนับสนุน การนำเสนอข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริง และการใส่ใจผลกระทบระยะยาวต่อผู้ติดตามและสังคมโดยรวม” โสภณ กล่าว

ด้าน ทัศนีย์ แน่นอุดร บรรณาธิการนิตยสารฉลาดซื้อ และรองผู้อำนวยการ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กล่าวว่า นิตยสารฉลาดซื้อได้สุ่มเก็บตัวอย่างสินค้าครีมกันแดดจากบุคคลมีชื่อเสียงหรือผู้มีอิทธิพลในโลกออนไลน์ หรือ อินฟลูเอนเซอร์ (Influencer) จำนวน 20 รายการ โดยคัดเลือกจากผลิตภัณฑ์ที่มีอินฟลูเอนเซอร์เป็นเจ้าของหรือเป็นพรีเซ็นเตอร์ ที่มียอดผู้ติดตามเกินหนึ่งแสนคนและความนิยมของตัวผลิตภัณฑ์ โดยสั่งซื้อจากร้านค้าออฟฟิเชียลรวม 20 ตัวอย่าง ผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ Tiktok shop 10 ตัวอย่าง, Shopee 9 ตัวอย่าง, Karmart (เว็บไซต์) 1 ตัวอย่างในช่วงระหว่างวันที่ 15-28 มกราคม 2568 และส่งตัวอย่างวิเคราะห์ที่ห้องปฏิบัติการที่ได้รับการรับรองมาตรฐานสากล

จากนั้นเปรียบเทียบผลทดสอบ การแสดงค่าความสามารถในการป้องกันแสงแดดของเครื่องสำอางที่มีสารป้องกันแสงแดดโดยอ้างอิงตามประกาศคณะกรรมการเครื่องสำอาง เรื่อง การแสดงค่าความสามารถในการป้องกันแสงแดดของเครื่องสำอางที่มีสารป้องกันแสงแดด พ.ศ.2560 ซึ่งตัวอย่างที่สุ่มทดสอบมีการแสดงฉลากแสดงยี่ห้อ ดังนี้

-BEMIND HYA BRIGHT BODY SUNSCREEN บีมายด์ ไฮยา ไบรท์ บอดี้ ซันสกรีน

-NANGNGAM SUNSCREEN Lifting & Whitening นางงาม ซันสกรีน เซรั่ม ลิฟติ้ง แอนด์ไวท์เทนนิ่ง

-Cho Blur & Cover Foundation โช เบลอ แอนด์คัฟเวอร์ ฟาวเดชั่น

-THA BY NONGCHAT Acne ฑาบายน้องฉัตรแอคเน่ ซันสกรีน

-Elite CARE Reflected Snow Sunscreen อีลิทแคร์ รีเฟลค สโนว ซันสกรีน

-INGU Super-Light Soothing Sunscreen อิงกุ ซูเปอร์-ไลท์ ซูธธิ่ง ซันสกรีน

-INGU Aqua Defense Hybrid Sunscreen อิงกุอควา ดีเฟนซ์ ไฮบริด ซันสกรีน

-eve’s HYBRID PROTECTOR SUN GELอีฟส์ไฮบริด โพรเทคเตอร์ ซัน เจล

-BESTLOVE DAILY UV PROTECTION เบสท์เลิฟ เดลี่ ยูวี โพรเทคชั่น

-MOLECULOGY STARTER SUNSCREEN โมเลกุลโลจี้ สตาร์ทเตอร์ ซันสกรีน

-SIBLING DAILY AQUA SHIELD ALL UV SUNSCREEN ซิบลิ้ง เดลี่ อควา ชิลด์ ออล ยูวี ซันสกรีน

-BEMIND INORGANIC SUNSCREEN CERAMIDE SERUM บีมายด์ อินออร์แกนิก ซันสกรีน เซราไมด์ เซรั่ม

-BEMIND BEBASE ORGANIC SUNSCREEN บีมายด์ บีเบส ออร์แกนิก ซันสกรีน

-Cho PERFECT ALL IN 1 CC CREAM โซ เพอร์เฟค ออล อิน วัน ซีซี ครีม

-DR.MOM High Defence Sunscreen Natural ดอกเตอร์มัม ไฮ ดิเฟนซ์ ซันสกรีน เนเชอรัล

-Cho SKIN ORGANIC HYBRID SUNSCREEN SERUM โช ออร์แกนิค ไฮบริด ซันสกรีน เซรั่ม

-SEWA ULTRA HYBRID SUNSCREEN เซวาอัลตร้า ไฮบริด ซันสกรีน

-ROSEGOLD MIKU SUNLESS MILKY AQUA+ โรสโกลด์ มิกุ ซันเลส มิลกี้ อะควา พลัส

-EVE’S SMOOTH SUNSCREEN อีฟส์ สมูธ ซันสกรีน

-Smith TOTAL SUNSCREEN with Elix-IR & Liposhield HEV สมิทธิ์ โทเทิล ซันสกรีน

จากการทดสอบพบว่า

– ผลิตภัณฑ์มีการแสดงฉลากค่าประสิทธิภาพ SPF50 จำนวน 6 ตัวอย่างและ SPF50+ จำนวน 14 ตัวอย่าง (การแสดงค่า SPF50 หรือ SPF50+ หมายความว่าต้องมีค่า SPF ตั้งแต่ 50ขึ้นไป ซึ่งเป็นระดับของประสิทธิภาพในเกณฑ์สูงมาก)

– ผลิตภัณฑ์มีการแสดงค่า PA+++ จำนวน 2 ตัวอย่าง และ ค่า PA++++ จำนวน 18 ตัวอย่าง( PA คือ ค่าความสามารถในการป้องกันรังสียูวีเอ โดยการแสดงค่า PA ที่มีเครื่องหมายบวก 3-4 ตัว หมายถึงจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันรังสียูวีเอที่สูงขึ้น โดย PA+++ คือ มีค่าUVAPF อยู่ระหว่าง 8-<16 เป็นการแสดงประสิทธิภาพในการป้องกันรังสียูวีเอในระดับสูง และ PA++++ คือ มีค่า UVAPF อยู่ที่ตั้งแต่16 ขึ้นไป หมายถึง มีประสิทธิภาพในการป้องกันรังสียูวีเอในระดับสูงมาก)

– ผลทดสอบค่าประสิทธิภาพ SPF พบว่า 15 ตัวอย่างแสดงฉลากค่า SPF ตรงตามผลทดสอบ โดยมี 5 ตัวอย่างที่มีค่า SPF ไม่ตรงกับที่แสดงไว้บนฉลาก ได้แก่ INGU Super-Light Soothing Sunscreen อิงกุ ซูเปอร์-ไลท์ซูธธิ่ง ซันสกรีน ผลทดสอบได้ 45.3(ประสิทธิภาพสูง) , Elite CARE Reflected Snow Sunscreen อีลิทแคร์ รีเฟลค สโนว ซันสกรีน ผลทดสอบได้ 29.2 (ประสิทธิภาพปานกลาง) , BESTLOVE DAILY UV PROTECTION เบสท์เลิฟ เดลี่ ยูวี โพรเทคชั่น ผลทดสอบได้ 23.6 (ประสิทธิภาพปานกลาง) , EVE’S SMOOTH SUNSCREENอีฟส์ สมูธ ซันสกรีน ผลทดสอบได้ 11.4 และSmith TOTAL SUNSCREEN with Elix-IR & Liposhield HEV สมิทธิ์ โทเทิล ซันสกรีน ผลทดสอบได้ 8.4 (ประสิทธิภาพต่ำ) สามารถดูเรื่องเกณฑ์การแสดงประสิทธิภาพได้ที่หมายเหตุ)

– ผลทดสอบ ค่าความสามารถในการป้องกันรังสียูวีเอ หรือ ค่า PA พบว่า 16 ตัวอย่างแสดงฉลาก PA ตรงตามผลทดสอบ โดยมี 4 ตัวอย่าง ที่มีการแสดงค่า PA ไม่เป็นไปตามที่แสดงไว้บนฉลาก ได้แก่ Elite CARE Reflected Snow Sunscreen อีลิทแคร์ รีเฟลคสโนว ซันสกรีน (แสดงฉลาก PA++++) ผลทดสอบ 12.9 (UVAPF) หรือเทียบตามประกาศฯ คือ PA+++ , BESTLOVE DAILY UV PROTECTION เบสท์เลิฟ เดลี่ ยูวี โพรเทคชั่น (แสดงฉลาก PA++++) ผลทดสอบ 8.2(UVAPF) หรือเทียบตามประกาศฯ คือ PA+++, EVE’S SMOOTH SUNSCREEN อีฟส์ สมูธ ซันสกรีน (แสดงฉลาก PA+++) ผลทดสอบ 4.4 (UVAPF) หรือเทียบตามประกาศฯ คือ PA++ และ Smith TOTAL SUNSCREEN with Elix-IR & Liposhield HEV สมิทธิ์ โทเทิล ซันสกรีน (แสดงฉลาก PA++++) ผลทดสอบ 3.9 (UVAPF) หรือเทียบตามประกาศฯ คือ PA+

ผศ.ภก.ปรุฬห์ รุจนธำรงค์ อาจารย์ประจำคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ และที่ปรึกษานิตยสารฉลาดซื้อ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค กล่าวว่า หลักการใช้สารในเครื่องสำอาง ต้องดูในข้อกำหนด 2 ประเด็น นั่นคือ หากเป็น “วัตถุห้ามใช้ ” หมายถึง ต้องไม่มีสารนั้นอยู่ในส่วนผสมแม้แต่นิดเดียว” แต่หากเป็น “วัตถุอาจใช้ ” นั่นคือ มีการกำหนดปริมาณสารสูงสุดในส่วนผสมของผลิตภัณฑ์ หากเกินกว่านั้น จะกลายเป็นเครื่องสำอางที่มีวัตถุที่ห้ามใช้เป็นส่วนผสมในการผลิตเครื่องสำอางทันที จึงต้องดูว่าสารป้องกันแสงแดดเป็นสารชนิดไหน และใส่ลงในผลิตภัณฑ์เป็นไปตามปริมาณที่กำหนดหรือไม่

ส่วนเครื่องสำอางที่มีค่า SPF ตั้งแต่ 50 ขึ้นไป กฎหมายไทยให้แสดงเป็น SPF50+ ถ้าฉลากเครื่องสำอางอ้างว่ามี SPF เท่าไหร่ แต่ผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการไม่ถึงตามที่อ้าง ฉลากเครื่องสำอางนั้นจะมีลักษณะที่ใช้ข้อความไม่เป็นความจริง เป็นฉลากที่ทำให้เกิดความเข้าใจผิดในสาระสำคัญของเครื่องสำอาง ฝ่าฝืน พ.ร.บ.เครื่องสำอาง พ.ศ. 2558 มาตรา 22 วรรคสอง (1) ซึ่งมีบทลงโทษตามกฎหมาย กล่าวคือ หากยังมีการวางขายผลิตภัณฑ์กลุ่มนี้ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 เดือน ปรับไม่เกิน 3 หมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ ตามมาตรา 67 วรรคสอง ส่วนผู้ผลิต ผู้นำเข้าจะมีโทษตามมาตรา 67 วรรคหนึ่ง คือ โทษจำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 5 หมื่นบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

หมายเหตุ

– SPF ( Sunburn Protection Factor ) เป็นค่าที่วัดประสิทธิภาพของครีมกันแดดในการป้องกัน การไหม้แดงของผิวจากรังสียูวีบี(UVB)
– ส่วน ค่า PA ( Protection grade of UVA ) ในครีมกันแดด ที่ใช้วัดประสิทธิภาพในการป้องกันรังสี UVA ที่เรียกว่า Persistent Pigment Darkening หรือ PPD และรายงานผลออกมาเป็นค่า PA ไล่ระดับตั้งแต่ PA+ ถึง PA++++ (PA+ ถึง PA++++ เป็นค่าการป้องกัน UVA ริเริ่มโดยสมาคมอุตสาหกรรมเครื่องสำอางประเทศญี่ปุ่นในปี ค.ศ. 2006 )