ในการแถลงข่าวประจำสัปดาห์ของสำนักงานคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) เมื่อวันที่ 20 มี.ค. 2568 น.ส.หรรษา หอมหวล เลขาธิการคณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เปิดเผยว่า เมื่อวันที่ 10 - 13 มี.ค. 2568 กสม. โดย น.ส.พรประไพ กาญจนรินทร์ ประธานกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ พร้อมด้วย นางปรีดา คงแป้น และนางสาวศยามล ไกยูรวงศ์ กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ เข้าร่วมการประชุมกรอบความร่วมมือเครือข่ายพันธมิตรระดับโลกว่าด้วยสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (Global Alliance of National Human Rights Institutions: GANHRI) ประจำปี 2568 หรือ GANHRI 2025 ที่สำนักงานสหประชาชาติ นครเจนีวา ประเทศสวิตเซอร์แลนด์

การประชุมประจำปีของ GANHRI เป็นเวทีสำคัญที่สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติจากกว่า 100 ประเทศทั่วโลกจากทุกภูมิภาคมาประชุมร่วมกันเพื่อทบทวนการดำเนินงานที่ผ่านมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเสริมสร้างศักยภาพของสมาชิกให้สามารถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และการหารือเกี่ยวกับสถานการณ์หรือประเด็นสิทธิมนุษยชนที่สำคัญ รวมถึงบทบาทของสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิมนุษยชนในสถานการณ์หรือประเด็นดังกล่าว

สำหรับหัวข้อการหารือในการประชุม GANHRI 2025 ได้แก่ การส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศ ซึ่งที่ประชุมเห็นว่า สิทธิสตรีเป็นสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานที่มีความสำคัญต่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการสร้างความเป็นธรรมในสังคม และได้มีการอภิปรายถึงอุปสรรคที่ขัดขวางความเสมอภาคทางเพศ เช่น ปัญหาความรุนแรงทางเพศ (gender-based violence) ค่านิยมและทัศนคติทางสังคมที่ล้าสมัย โครงสร้างปิตาธิปไตยที่ฝังรากลึก การขาดการมีส่วนร่วมทางการเมืองและการตัดสินใจในทุกระดับ และการขาดมาตรการเชิงนโยบายที่คำนึงถึงมิติทางเพศ เป็นต้น

ทั้งนี้ ที่ประชุมได้เน้นย้ำบทบาทของสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในการติดตามและรายงานสถานการณ์การละเมิดสิทธิของสตรี เด็กหญิง และกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ เพื่อผลักดันให้เกิดมาตรการคุ้มครองสิทธิที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น รวมถึงการเสนอแนะนโยบายและการปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย ตลอดจนการสร้างความตระหนักเกี่ยวกับสิทธิของสตรีในสังคมโดยรวม นอกจากนั้น คณะผู้แทน กสม. ยังได้เข้าร่วมกิจกรรมคู่ขนานอื่นๆ ที่จัดขึ้นอีก 3 กิจกรรม คือ

1.บทบาทของสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในการส่งเสริมสิทธิคนพิการ โดย กสม. ได้แลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำงานในฐานะกลไกอิสระในการติดตามตรวจสอบการปฏิบัติตามอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิคนพิการ (CRPD) รวมถึงการช่วยเหลือให้คนพิการสามารถเข้าถึงสิทธิของตนได้ในหลากหลายด้าน เช่น การเสนอแก้ไขกฎระเบียบให้คนพิการที่ย้ายที่อยู่สามารถขอรับเบี้ยความพิการได้สะดวกยิ่งขึ้น การประสานงานกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการแก้ปัญหาการใช้แอปพลิเคชั่นของธนาคารสำหรับคนพิการทางการมองเห็น และการเสนอให้สายการบินจัดสิ่งอำนวยความสะดวกแก่คนพิการอย่างเพียงพอและเหมาะสม

2.การแลกเปลี่ยนเรื่องบทบาทของสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติในการจัดการกับกรณีการละเมิดสิทธิมนุษยชนข้ามพรมแดน ซึ่งประธาน กสม. ได้เป็นวิทยากรนำเสนอประสบการณ์ของ กสม. ในการตรวจสอบกรณีการละเมิดสิทธิมนุษยชนข้ามพรมแดน โดยยกกรณีโครงการสร้างเขื่อนพลังงานน้ำในแม่น้ำโขง และปัญหาฝุ่น PM 2.5 ในภาคเหนือของไทย ที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและประชาชน

ปัจจุบันมีการละเมิดสิทธิมนุษยชนข้ามพรมแดนหรือนอกอาณาเขตเพิ่มมากขึ้นในขณะที่สถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติมีหน้าที่และอำนาจจำกัด จึงจำเป็นต้องส่งเสริมให้ภาคธุรกิจมีการตรวจสอบสิทธิมนุษยชนอย่างรอบด้าน (HRDD) เพื่อให้การประกอบธุรกิจดำเนินไปอย่างมีความรับผิดชอบ โปร่งใส และคำนึงถึงสิทธิของประชาชนเป็นสำคัญ รวมทั้งต้องมีการสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศในการแก้ไขปัญหาข้ามพรมแดน

และ 3.การเข้าร่วมประชุมคณะทำงานเกี่ยวกับสิทธิของผู้สูงอายุของ GANHRI เพื่อพิจารณาแนวทางการจัดทำอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิของผู้สูงอายุในกรอบสหประชาชาติ โดยที่ประชุมเห็นว่าควรมีการสนับสนุนร่างข้อมติที่เสนอให้คณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (Human Rights Council : HRC) ตั้งคณะทำงานระหว่างรัฐบาล เพื่อจัดทำร่างอนุสัญญาระหว่างประเทศที่มีข้อผูกพันในด้านสิทธิมนุษยชนของผู้สูงอายุโดยมีกระบวนการหารือกับทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง รวมถึงสถาบันสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ

ซึ่งประธาน กสม. ได้กล่าวสนับสนุนร่างข้อมติเรื่องสิทธิผู้สูงอายุเนื่องจากเห็นว่าแนวทางนี้เป็นก้าวสำคัญในการผลักดันอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิผู้สูงอายุ โดยจะได้ประสานกับหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องเพื่อสนับสนุนร่างข้อมตินี้ต่อไป!!!