สวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่ายตรัง เปิดตัว “ว่านแผ่นดินเย็น” กล้วยไม้ดินชนิดใหม่ของโลก ที่ 1 ปีจะบานเพียง 1 ครั้ง ๆ ครั้งละไม่เกิน 2-3 วัน ปีนี้บานเร็ว ออกดอกเยอะสุดกว่าทุกปีที่ผ่านมา ทำนักท่องเที่ยวแห่ชมและบันทึกภาพความประทับใจกันอย่างคึกคัก

22 เมษายน 2568 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ที่สวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย อ.ย่านตาขาว จ.ตรัง นายกอบศักดิ์ เพ็ญนุกูล หัวหน้าสวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย พร้อมด้วยเจ้าหน้าที่ฯ พาชมความสวยงามของ “ว่านแผ่นดินเย็นเมืองตรัง” ซึ่งเป็นกล้วยไม้ดินชนิดใหม่ของโลกที่กำลังออกดอกอย่างสวยงาม อยู่บนดินปนทรายภายในสวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย โดยกล้วยไม้ชนิดนี้จะบานให้เห็นแค่ปีละครั้ง แต่ละต้นจะบานครั้งละไม่เกิน 3-4 วัน

โดยจะเริ่มออกดอกตั้งแต่เดือนเมษายน-พฤษภาคมของทุกปี แต่ปีนี้ดอกว่านแผ่นดินเย็น บานเร็วกว่าทุกปีที่ผ่านมา และออกดอกเยอะกว่าทุกปี ที่จะพบดอกบานเพียง 5-10 ต้นเท่านั้น แต่ปีนี้มีดอกบานถึงกว่า 20 ดอกในพื้นที่เดียวกัน ซึ่งดอกมีลักษณะเป็นสีขาว บางต้นมีสีขาวอมม่วงอ่อน ๆ ซึ่งทางเจ้าหน้าที่ฯ ได้ทำคอกกั้นไว้ เพื่อให้นักท่องเที่ยวได้สังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน   สำหรับ“ว่านแผ่นดินเย็นเมืองตรัง” ค้นพบครั้งแรกโดย นายประสงค์ โพธิ์เอี่ยม เจ้าหน้าที่สวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย และได้ส่งภาพถ่ายไปให้หอพรรณไม้ตรวจสอบ

หลังจากนั้น จึงได้มีนักวิชาการจาก ม.เกษตรศาสตร์ลงมาติดตามเก็บตัวอย่างเพิ่มเติม  และพบว่าเป็นกล้วยไม้ดินหรือว่านชนิดใหม่ของโลก โดยในปี พ.ศ 2556 กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช ก็ได้ประกาศให้ว่านแผ่นดินเย็นเมืองตรัง เป็นว่านชนิดใหม่ของโลก มักขึ้นในป่าดิบชื้น มีดินปนทราย ปัจจุบันพบเห็น ว่านแผ่นดินเย็นเมืองตรัง ได้ใน 2 แห่งคือ สวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย อำเภอย่านตาขาว และสวนพฤกษศาสตร์เขาช่อง อ.นาโยง จ.ตรัง

สำหรับว่านแผ่นดินเย็น มีความแปลกคือ เมื่อมีใบจะไม่มีดอก แต่เมื่อมีดอกก็จะมีแต่ดอกไม่มีใบ ลักษณะเป็นหัวกลม ๆ เล็ก ๆ อยู่ใต้พื้นดิน ออกดอกหน้าแล้ง พอถึงหน้าฝนก็จะแตกใบคล้ายกับใบตำลึง ทำให้นักท่องเที่ยวที่พาลูกหลานและครอบครัวไปเที่ยวภายในสวนพฤกษศาสตร์ฯ ในช่วงวันหยุดยาวนี้ พากันหยิบโทรศัพท์ถ่ายภาพความสวยงามอันน่าประทับใจไว้ทุกคน เพราะน้อยคนนักที่จะรู้จักและพบเห็นไม่ได้บ่อยนัก

สำหรับดอกว่านแผ่นดินเย็น มีลักษณะคล้ายกับกล้วยไม้ แต่มีดอกขนาดเล็กยาวประมาณ 1-1.20 เซนติเมตร ความสูงของก้านดอกจากพื้นดินประมาณ 6 เซนติเมตร  ซึ่งทางสวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่ายฯ กำลังส่งตัวอย่างไปเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ เพื่อการอนุรักษ์และขยายพันธุ์ ให้มีดอกและต้นมากขึ้น จนเต็มพื้นที่ต่อไป

ขณะที่นายกอบศักดิ์ เพ็ญนุกูล หัวหน้าสวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย อ.ย่านตาขาว จ.ตรังกล่าวว่า ว่านชนิดนี้คือว่านแผ่นดินเย็นเมืองตรัง ค้นพบเมื่อปี 2555 ซึ่งเป็นลักษณะของกล้วยไม้ดินปีนี้ฝนในปักษ์ใต้เราเยอะ เลยคำนวณปริมาณของดอกที่ติดเยอะมากเป็นพิเศษ ที่พบเจอมีลักษณะคล้ายกับดอกกล้วยไม้แต่มีขนาดเล็ก ความสูงไม่เกิน 6 เซน ติดดอกอยู่ประมาณ 3 วันหลังจากนั้นก็จะโรย เพื่อไปสะสมอาหารที่หัวแล้วจะแทงดอก แทงใบออกมาอีกครั้ง ทุกปีจะเจอในช่วงเมษา-พฤษภา แต่ปีนี้อากาศค่อนข้างแปรผัน ฝนตกเยอะทำให้แทงช่อดอกออกมาเร็วกว่าปกติ

โดยปีที่แล้วเจอไม่เกิน 10 ต้นแต่ปีนี้พบเห็นเกือบ 20 ดอกอยู่ในกลุ่มเดียวกัน ว่านแผ่นดินเย็นเมืองตรังจะพบเจอกระจายอยู่ทั่วประเทศ แต่ละชนิดไม่เหมือนกัน แต่ชนิดที่เราเจอคือชนิดใหม่ที่กรมอุทยานฯ ได้ไปคีย์กับหอพรรณไม้ได้เป็นชนิดใหม่ของโลก ประกาศเมื่อปี 55 ลักษณะประจำถิ่นภาคใต้บ้านเราที่จ.ตรังเลย ซึ่งในรอบ 1 ปีจะบานแค่ครั้งเดียว ลักษณะพิเศษคือ เมื่อมีดอกจะไม่มีใบ เขาจะทิ้งใบไปหมดเลย เหลือแต่ก้านดอกแทงขึ้นมาจากดิน อันที่ 2 คือเมื่อดอกโรยไปเกิดใบก็จะไม่มีดอก

.012