ข้าวหอม : นายณัฏฐกิตติ์ ของทิพย์ อธิบดีกรมการข้าว เร่งรัดกองวิจัยฯ และกองเมล็ดพันธุ์ข้าว แก้ปัญหาและหาสาเหตุข้าวหอมมะลิ พันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 หอมน้อยลงยืนยันเมล็ดพันธุ์จากกรมการข้าวไม่แปรปรวน แต่พบปัจจัยในการปลูกและเก็บเกี่ยวที่ทำให้ข้าวหอมน้อยลง

นายณัฏฐกิตติ์ ของทิพย์ อธิบดีกรมการข้าว กล่าวว่า ข้าวหอมมะลิไทยที่มีชื่อเสียงในการส่งออกมากที่สุดคือพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 แต่ยังมีคำถามอยู่เสมอ ว่าทำไมข้าวหอมในปัจจุบันมีความหอมน้อยลง หรือว่าเมล็ดพันธุ์ข้าวที่ใช้ปลูกมีคุณภาพดีเหมือนเดิมหรือไม่ จึงขอชี้แจงว่า รับทราบปัญหานี้และได้เร่งรัดกองวิจัยและพัฒนาข้าว กองเมล็ดพันธุ์ข้าว ร่วมกันแก้ปัญหา และหาสาเหตุข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นถึง คุณภาพของเมล็ดพันธุ์ข้าวหอมมะลิที่ปลูกในปัจจุบัน โดยมีงานวิจัยเรื่องความหอมข้าวขาวดอกมะลิ 105 ยืนยันแล้วว่าพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 เมล็ดพันธุ์แท้จากกรมการข้าว ไม่พบว่ามีความแปรปรวนของลักษณะสรีระและทางพันธุกรรม รวมทั้งลักษณะทางการเกษตรแต่อย่างใด

นอกจากนี้ งานวิจัยที่ได้ศึกษายังพบว่าคุณภาพเมล็ดทั้งทางด้านกายภาพ เคมี และความหอมของพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 และ กข15 ที่ปลูกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีความแปรปรวน โดยขึ้นอยู่กับปัจจัยทางด้านสิ่งแวดล้อมและการจัดการในแปลงนาและการจัดการหลังจากเก็บเกี่ยว ซึ่งปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงแตกต่างจากอดีตหลายด้าน โดยเฉพาะการนำเครื่องเกี่ยวนวดมาใช้ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือมากขึ้น ทำให้ข้าวที่เกี่ยวได้มีความชื้นสูงกว่าการเกี่ยวด้วยมือและตากให้แห้งก่อนนำเข้าโรงสี ขณะที่ข้าวที่ได้จากเครื่องเกี่ยวนวดจะต้องนำไปลดความชื้นอย่างถูกต้องและรวดเร็ว จึงจะทำให้คุณภาพที่ดีได้มาตรฐาน

อธิบดีกรมการข้าว กล่าวอีกว่า ในปี 2566 ได้มอบหมายให้กองเมล็ดพันธุ์ข้าว จัดทำโครงการส่งเสริมการเปลี่ยนเมล็ดพันธุ์ข้าวปี 2566 เนื่องจากปัญหาสำคัญที่เป็นปัญหาเร่งด่วน คือผลผลิตทั้งปริมาณและคุณภาพข้าวไทย ชาวนาขาดแคลนเมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีชาวนามักจะใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บไว้ใช้เองต่อเนื่องหลายปี ส่งผลให้ผลผลิตทั้งปริมาณและคุณภาพต่ำจากสาเหตุมีข้าวแดงและพันธุ์อื่นปน จึงเห็นควรส่งเสริมให้เกษตรกรเปลี่ยนไปใช้เมล็ดพันธุ์ข้าวคุณภาพดีที่ผลิตและจำหน่ายโดยศูนย์เมล็ดพันธุ์ข้าว