มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.) โดยคณะวิทยาศาสตร์ ค้นพบกล้วยไม้อาศัยราชนิดใหม่ของโลก “เอื้องแฝงบริพัตร” ที่บริเวณน้ำตกบริพัตร อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา มีลักษณะเด่นคือ ดอกมีสมมาตรรัศมี มีดอกจำนวนมากบริเวณต่อช่อ ดอกสีขาวครีมหรือสีเหลืองอ่อน โชว์ผลงานวิจัยตีพิมพ์ในวารสาร PhytoKeys สามารถนำมากระตุ้นการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ พร้อมเตรียมต่อยอดศึกษาชีววิทยาการถ่ายละอองเรณูรวมทั้งการอยู่อาศัยร่วมกับรา

รศ.ดร.สหัช จันทนาอรพินท์ อาจารย์ประจำสาขาวิทยาศาสตร์ชีวภาพ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ (ม.อ.) เปิดเผยว่า “เอื้องแฝงบริพัตร” หรือชื่อทางวิทยาศาสตร์ “Aphyllorchis periactinantha” โดยลักษณะเด่นของกล้วยไม้ชนิดนี้คือ ดอกมีสมมาตรรัศมี ซึ่งได้ค้นพบที่บริเวณน้ำตกบริพัตร และยังมีรายงานพบกล้วยไม้ชนิดนี้ที่บ้านยางเกาะ จังหวัดสงขลาและพื้นที่อื่นในจังหวัดยะลา และจังหวัดนราธิวาส กล้วยไม้ชนิดนี้เป็นกล้วยไม้อาศัยราสกุล (Aphyllorchis Blume) ลำต้นใต้ดินตั้งตรงมีรากสั้นๆ อวบน้ำจำนวนมาก ช่อดอกสูงได้ถึง 150 เซนติเมตร และมีดอกจำนวนมากบริเวณต่อช่อ ดอกสีขาวครีมหรือสีเหลืองอ่อน กลีบปากมีรูปร่างคล้ายกลีบดอก เกสรเพศผู้ที่เป็นหมันลดรูปไม่แผ่เป็นปีก ช่วงเวลาออกดอกและติดผล เริ่มตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงธันวาคม กล้วยไม้ดังกล่าวจัดว่าเป็นพืชที่ไม่มีมูลค่า แต่สามารถนำมากระตุ้นการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านธรรมชาติวิทยาของพื้นที่อนุรักษ์ได้ โดยภายหลังการค้นพบในครั้งนี้ นักวิจัย ม.อ. ทำการศึกษาชีววิทยาการถ่ายละอองเรณูรวมทั้งการอยู่อาศัยร่วมกับรา และจะศึกษาความสัมพันธ์เชิงวิวัฒนาการของกล้วยไม้ชนิดนี้และชนิดใกล้เคียงตลอดจนการสำรวจพื้นที่อื่นๆ เพิ่มเติม

“การศึกษากล้วยไม้เอื้องแฝงบริพัตร ทำให้นักวิจัยได้เข้าใจธรรมชาติวิทยามากขึ้น เนื่องจากพื้นที่ที่พบกล้วยไม้ชนิดนี้เคยถูกรบกวนจากการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวมาก่อน แต่หลังจากทาง เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าในประเทศไทยเข้ามาบริหารจัดการพื้นใหม่ทำให้ระบบนิเวศฟื้นฟูด้วยตนเอง พื้นป่าจึงมีการสะสมของซากใบไม้ทับถมมากขึ้น เชื้อราและจุลินทรีย์เฉพาะถิ่นอื่นๆ ก็กลับมา ทำให้พบพืชอาศัยราที่มีความเฉพาะเจาะจงกับถิ่นอาศัยสามารถเจริญอยู่ได้ ซึ่งเป็นการตอกย้ำความหลากหลายทางชีวภาพจะเกิดขึ้นได้ต้องให้ความสำคัญของความสมบูรณ์ในระบบนิเวศ” รศ. ดร.สหัช กล่าว