อย่าไว้ใจโควิด

‘หมอยง’เตือน

พบกลายพันธุ์

เกิดขึ้นตลอด

ตรวจพบ “โควิด-19” มีการเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์เกิดขึ้นตลอด“หมอยง” ชี้ ถือเป็นบทเรียนสำหรับนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ ที่จะเข้ามาทำการศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมที่ไม่เคยมีการศึกษามากเช่นนี้มาก่อน

ศ.นพ.ยง ภู่วรวรรณ หัวหน้าศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านไวรัสวิทยาคลินิก ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์ข้อความเรื่อง “โควิด-19 การเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์เกิดขึ้นตลอด” เมื่อวันที่ 6 มกราคม โดยระบุว่า

บทเรียนของโควิดที่ได้มีการเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์อยู่ตลอด ตามวิวัฒนาการ ตั้งแต่สายพันธุ์เดิมอู่ฮั่น ไล่มาจนถึงปัจจุบัน เราจะได้ยินชื่อสายพันธุ์ที่เรียกยากๆ ตามรหัส อักษร A, B, C เช่น B.1.1.7 ตามแบบการแบ่งของ Pangolin และเมื่อเกิดมีการผสมกันระหว่างสายพันธุ์ (recombination) รหัสนำหน้าจึงใช้ตัวอักษร 2 ตัว เช่น XD, XC แล้วตามด้วยรหัสตัวเลข

ต่อมาเกิดมีลูกผสมระหว่างสายพันธุ์ย่อยใน BA เช่นผสมกันระหว่าง BA.2.10 กับ BA.2.75 ก็เลยเกิดตระกูล XBB ขึ้นมา แล้วหลังจากนั้นก็มีการแปรเปลี่ยนมาโดยตลอด ชื่อและรหัสที่ตั้งขึ้นมาค่อนข้างยุ่งยากในการจดจำ

ตามองค์การอนามัยโลกจะตั้งชื่อตามอักษรกรีก เป็นแอลฟา เบต้า แกรมม่า โอมิครอน และลูกผสมที่อยู่ในโอมิครอนเกิดขึ้นจำนวนมากมายและระยะเวลาที่ยาวนานจึงมีสายพันธุ์ใหม่มาก องค์การอนามัยโลกเองก็ไม่ได้ตั้งชื่อต่อจากนี้ไป

นักชีววิทยาและวิวัฒนาการชาวแคนาดา ชื่อ Ryan Gregory เห็นว่าชื่อดังกล่าวที่ผ่านมาตาม Pangolin เข้าใจและจดจำได้ยาก จึงเอาสัตว์หรือเทพๆ ในนิยายกรีก และดวงดาวมาตั้งชื่อเพื่อให้ง่ายต่อการจดจำและการตั้งชื่อนี้ไม่เกี่ยวกับองค์การอนามัยโลก เราจึงได้ยินชื่อสายพันธุ์เป็นชื่อสัตว์ในเทพนิยาย เช่น Kraken, Orthus, Pilora, Arcturus สำหรับเราชื่อกลุ่มนี้เราก็ไม่ค่อยคุ้น เช่น XBB ชื่อ Gryphon

อย่างไรก็ตาม ในการแตกลูกหลานในช่วงระยะเวลาไม่กี่เดือนที่ผ่านมา ในปีที่แล้วจะมีลูกหลานแยกสายพันธุ์ออกมาจาก BA.2 และ BA.5 มากมาย บทเรียนของโควิดโดยเฉพาะวิวัฒนาการ เป็นบทเรียนทางวิทยาศาสตร์ที่ดียิ่ง เพราะยังไม่เคยมีไวรัสตัวใดที่มีการถอดรหัสพันธุกรรมจำนวนมากมายมหาศาลเป็นล้านๆ ตัวอย่างกับโควิด-19 และมีการติดตามวิวัฒนาการได้อย่างละเอียดเกี่ยวกับการกลายพันธุ์ทั้งจีโนมของตัวไวรัส จึงเป็นเรื่องที่นักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ที่เกี่ยวกับวิวัฒนาการได้ทำการศึกษา

ประเทศไทยเราเอง โดยเฉพาะที่ศูนย์ไวรัสวิทยาทางคลินิก ที่ทำการวิจัยอยู่ ก็ได้มีการถอดรหัสจีโนมเป็นจำนวนมากเช่นกัน รวมกับสถานที่อื่นๆ ในประเทศไทย จึงทำให้เขามีข้อมูลของประเทศไทยมากพอสมควรเมื่อเปรียบเทียบกับไวรัสที่ผ่านมา บทเรียนจากโควิด-19 ที่ผ่านมาทางด้านวิวัฒนาการ เป็นบทเรียนที่ดีมากสำหรับนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ที่จะเข้ามาทำการศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมที่ไม่เคยมีการศึกษามากเช่นนี้มาก่อน