แม้การประกอบการออนไลน์จะทำให้การเดินทางของผู้ซื้อลดลง แต่กลับสวนทางกับตัวเลขการปล่อยก๊าซเรือนกระจก หรือก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ จากการขนส่งสินค้าที่เพิ่มมากขึ้นตามความต้องการของผู้ซื้อ ซึ่ง ดร.วีณารัตน์ อุดทา อาจารย์ประจำคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ค้นพบโซลูชั่นส์สำหรับขาช้อปออนไลน์ ที่ทั้งได้สินค้ารวดเร็วถูกใจ-ได้ลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์

จากผลงานวิจัยที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิชาการระดับนานาชาติ “Management and Marketing” เมื่อเร็วๆ นี้ จากการสำรวจขาช้อปชาวไทยเกือบ 800 รายจากทั่วประเทศ พบจำนวนเกินครึ่งใส่ใจ “สินค้าที่จัดส่งแบบโลว์คาร์บอน” จึงได้เสนอโซลูชั่นส์ “ELR” 3 ทางเลือกสำหรับขาช้อปออนไลน์ โดย “E” แทนคำว่า “Eco -Logistics” ที่ว่าด้วยการเลือกซื้อสินค้าออนไลน์ที่มีการจัดการขนส่ง และบรรจุภัณฑ์ที่ไม่เกินจำเป็น โดยการขนส่งยิ่งน้อยรอบยิ่งดี รวมทั้งหีบห่อหากนำกลับใช้ใหม่ หรือบรรจุได้ทั้งหมดในคราวเดียวจะเกิดประโยชน์มากกว่า มีมากกล่อง แต่ใช้ได้เพียงครั้งเดียวก็ต้องทิ้ง

“L” แทนคำว่า “Last - mile Innovations” หากเลือกสินค้าที่จัดส่งด้วยยานพาหนะที่ใช้พลังงานไฟฟ้าได้ยิ่งดี ทว่า เป็นไปได้ยากหากไม่ใช่เขตเมืองที่มีสถานีชาร์จ และแม้ไม่ถึงกับต้องใช้อากาศยานไร้คนขับหรือ “โดรน” (Drone) ในการขนส่ง เช่นเดียวกับในต่างประเทศที่ใช้ในเขตพื้นที่ห่างไกล เพียงใช้ยานพาหนะทั่วไป หากมีการบริการจัดการได้อย่างมีประสิทธิภาพ จากคลังสินค้า ส่งตรงถึงหน้าประตูบ้านก็จะสามารถช่วยลดคาร์บอนได้

และ “R” แทนคำว่า “Responsible Consumer Behavior” ที่ได้แนะนำให้เปลี่ยนพฤติกรรมผู้ซื้อให้มีการวางแผนที่ดี และรอบคอบก่อนการซื้อ เพื่อจะได้เกิดการ “ส่งคืนสินค้า” ให้น้อยที่สุด ซึ่งการเลือก “จ่ายเงินปลายทาง” จะทำให้ได้รับสินค้าที่แน่นอนตามเวลา และแม้จำเป็นต้องส่งคืนสินค้า ควรรีบดำเนินการในทันที เพื่อให้ส่งผลกระทบน้อยที่สุดต่อ “คุณภาพสินค้า” ที่อาจมีความผันผวนตามเงื่อนไขเวลา

นอกจากผลการวิจัยดังกล่าว สิ่งที่น่าวิตกจากประสบการณ์ตรงของผู้วิจัยในฐานะอาจารย์สอนด้านวิชาการสิ่งแวดล้อม พบว่า แม้เยาวชนไทยจะรับรู้ถึงปัญหาสภาพภูมิอากาศเปลี่ยนแปลงอันเนื่องมาจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่ยังต้องการการเพิ่มพูนความรู้ความเข้าใจทางด้านการบริหารจัดการ และกลยุทธ์ในการรับมือกับปัญหาโลกร้อนเพิ่มเติม เช่น ความรู้ทางด้านการซื้อขายคาร์บอนเครดิต ซึ่งเป็นนโยบายจูงใจให้เกิดการลดคาร์บอนฟุตพริ้นท์ในภาคการผลิต

ช่องว่างความรู้นี้ยังพบได้ในประชาชนทั่วไป ในขณะที่ภาคธุรกิจกำลังดำเนินการลดรอยเท้าคาร์บอน การให้ความรู้ในวงกว้างมากขึ้นเกี่ยวกับวิธีที่ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมได้ยังคงเป็นสิ่งจำเป็น!!!

มหาวิทยาลัยมหิดล