TPQI ปักธง! มาตรฐาน AI Literacy ครั้งแรกในไทย เพื่ออนาคตแรงงานยุคดิจิทัล รู้ AI ไม่ใช่แค่ใช้งานได้ แต่ต้องใช้อย่างมีมาตรฐาน  

เมื่อวันที่ 12 ก.พ.2568 สถาบันคุณวุฒวิชาชีพ (องค์การมหาชน) หรือ TPQI จัดประชุมรับฟังความคิดเห็นและเชิญชวนผู้มีส่วนได้ส่วนเสียเข้าร่วมการจัดทำมาตรฐานอาชีพและคุณวุฒิวิชาชีพ ภายใต้โครงการจัดทำสมรรถนะสนับสนุนการทำงานด้านการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI Literacy) เพื่อสร้างความเข้าใจในระบบคุณวุฒิวิชาชีพ ชี้แจงวัตถุประสงค์โครงการ พร้อมนำเสนอผลการศึกษาวิเคราะห์จัดทำมาตรฐานอาชีพของต่างประเทศที่เป็นตัวอย่างที่ดี มีจำนวนผู้เข้าร่วมงานทั้งหมด 117 ราย และหน่วยงานจากภาครัฐให้ความสนใจเข้าร่วม อาทิ กรมพัฒนาฝีมือแรงงาน สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร) สำนักงานคณะกรรมการอาชีวศึกษา สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (สอวช.) สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) สำนักงานคณะกรรมการดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สดช.) สำนักงานพัฒนารัฐบาลดิจิทัล (สพร.) สมาคมปัญญาประดิษฐ์ประเทศไทย สมาคมผู้ประกอบการปัญญาประดิษฐ์ สมาคมเทคโนโลยีดิจิทัล สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ภาคการศึกษา ภาคเอกชนและผู้ที่สนใจ ร่วมให้ความเห็นและสนับสนุนการจัดทำมาตรฐาน AI Literacy 

น.ส.จุลลดา มีจุล ผู้อำนวยการสถาบันคุณวุฒิวิชาชีพ เปิดเผยถึงแนวทางการริเริ่มจัดทำมาตรฐานสนับสนุนการทำงาน AI Literacy ว่า ในยุคที่ปัญญาประดิษฐ์ (AI) เข้ามามีบทบาทในทุกภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นธุรกิจ อุตสาหกรรม หรือชีวิตประจำวันของประชาชน แต่คำถามสำคัญคือ เราพร้อมแค่ไหนในการใช้ AI อย่างมีประสิทธิภาพและมีความรับผิดชอบ นี่คือเหตุผลที่สถาบันคุณวุฒิวิชาชีพ (TPQI) ริเริ่มโครงการพัฒนาจัดทำสมรรถนะสนับสนุนการทำงาน AI Literacy เพื่อกำหนดระดับความสามารถด้าน AI ของบุคคล และสร้างแนวทางให้การใช้งาน AI ให้เป็นไปอย่างมีมาตรฐาน เพราะการรู้เท่าทัน AI ไม่ใช่แค่ใช้เป็น แต่ต้องรู้อย่างมีมาตรฐานและมีธรรมาภิบาลในการใช้ด้วย

สำหรับ AI Literacy จะชี้ให้เห็นถึงความสามารถในการทำความเข้าใจ ความสามารถในการใช้ และบริหารจัดการ AI ได้อย่างถูกต้อง รวมถึงการตระหนักถึงความเสี่ยงและโอกาสที่เกิดขึ้นจากการใช้ AI ในบริบทต่างๆ ซึ่งสมรรถนะสนับสนุนการทำงาน AI Literacy ของ TPQI จะช่วยให้สามารถ วัดระดับความสามารถ สมรรถนะ และการใช้ AI อย่างมีจริยธรรม ได้อย่างเป็นระบบ เป็นการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจด้าน AI สามารถนำมาใช้และประยุกต์ใช้ได้อย่างเหมาะสม รวมถึงประเมินความสามารถการทำงานของ AI และจริยธรรมในการใช้ AI ซึ่งถึงเวลาที่ประเทศไทยต้องมีการกำหนดกรอบแนวทางการพัฒนาทักษะดิจิทัลของไทย เสริมความแข็งแกร่งในความรู้ ความเข้าใจการใช้งานเทคโนโลยีและเครื่องมือดิจิทัล เพราะแรงงานต้องมีทักษะ AI เพื่อแข่งขันในตลาดโลก หลายอุตสาหกรรมกำลังเปลี่ยนผ่านไปสู่ AI อย่างรวดเร็ว หากแรงงานไทยไม่มีความเข้าใจและใช้งาน AI อย่างถูกต้อง อาจทำให้ประเทศเสียโอกาสในการแข่งขัน ขณะเดียวกัน AI ควรถูกใช้อย่างมีธรรมาภิบาล เพราะ AI อาจสร้างปัญหาด้านความเป็นส่วนตัว การเลือกปฏิบัติ หรือข้อมูลบิดเบือน หากไม่มีมาตรฐานกำกับการใช้งานที่เหมาะสม และที่สำคัญองค์กรต้องมีแนวทางที่ชัดเจนในการใช้ AI เนื่องจากภาคธุรกิจและหน่วยงานรัฐสามารถใช้มาตรฐานนี้เป็นแนวทางในการพัฒนาและคัดเลือกบุคลากรที่มีความสามารถด้าน AI อย่างแท้จริง 

น.ส.จุลลดา ระบุว่า TPQI ในฐานะที่เป็นหน่วยงานที่ให้การรับรองประสบการณ์ ความรู้ ความสามารถของคนทำงาน ด้วยการจัดทำมาตรฐานอาชีพและให้การรับรองสมรรถนะ และให้คุณวุฒิวิชาชีพ ได้ตระหนักถึงความสำคัญของการใช้ AI และเข้ามาเป็นผู้นำในการพัฒนามาตรฐาน AI Literacy โดยการออกแบบจัดทำมาตรฐานได้ใช้ต้นแบบมาตรฐานจากประเทศที่เป็นแบบอย่างที่ดี อาทิ นิวซีแลนด์ สหราชอาณาจักร ออสเตรเลีย สหรัฐอเมริกา และสิงคโปร์ เป็นต้น ซึ่งมีการกำหนดกรอบแนวทางอย่างเป็นระบบและได้รับการยอมรับในระดับสากล ที่สำคัญนิวซีแลนด์เองก็มุ่งเน้นให้ประชาชนมีความเข้าใจเกี่ยวกับ AI ตั้งแต่ระดับพื้นฐาน ไปจนถึงการใช้งานเชิงลึก และให้ความสำคัญกับ ความโปร่งใส จริยธรรม และความปลอดภัยในการใช้งาน AI ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางที่ TPQI ต้องการผลักดันในประเทศไทย