ปัญหาในการจัดทำรายงานการประเมินผลกระทบทางสิ่งแวดล้อม EIA หรือ EHIA ไม่ว่าจะเป็นการจัดทำโครงการที่ไม่เป็นไปตามกฎหมาย ไม่โปร่งใส หรือส่อไปในทางทุจริตไม่ว่าจะเป็นโครงการอุตสาหกรรม ที่อยู่อาศัยรวมถึงโครงการขนาดใหญ่ของรัฐ ล้วนเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นในกระบวนการการจัดทำรายงานฯ มาเป็นเวลานาน

ซึ่งประเด็นปัญหาทางคดี จะเกิดขึ้นหลายมิติไม่ว่าจะเป็นระหว่างประชาชนผู้ได้รับผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมกับเจ้าของโครงการ รวมถึงข้อพิพาทระหว่างประชาชนที่รับผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมกับ หน่วยงานรัฐที่อนุมัติโครงการ โดยเฉพาะขั้นตอนในการจัดทำรายงานผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม เนื่องจากในขั้นตอนการจัดทำรายงานผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อมนั้น มักมีช่องว่างทางกฎหมาย หรือเป็นกรณีติดสินบนเจ้าหน้าที่ในการเร่งเพื่ออนุมัติโครงการฯซึ่งทำให้มีคดีฟ้องร้องเป็นจำนวนมาก

ซึ่งหัวใจสำคัญในคดีอาญาทุจริตนั้นจะต้องเป็นลักษณะที่การกระทำข้ามขั้นตอน หรือใช้ดุลพินิจที่ไม่เป็นไปตามระเบียบ ส่วนในกรณีที่ โครงการได้รับอนุมัติโดยที่มีทั้งฝ่ายเห็นด้วยและไม่เห็นด้วยนั้นย่อมเป็นเรื่องปกติเพียงแต่อาจจะไม่ถูกใจผู้ร้องเรียนหรือผู้เสียหายบางส่วนเท่านั้น ซึ่งในกรณีท้ายนี้ก็เป็นเรื่องที่น่าเห็นใจเจ้าหน้าที่ ที่ใช้ดุลพินิจไปตามขั้นตอนแล้วแต่ก็ยังต้องเป็นภาระในการมาแก้ต่างทางคดี

เมื่อวันที่ 6 มกราคม 2568 สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) ได้มีหนังสือถึงเลขาธิการคณะรัฐมนตรี เรื่อง ข้อเสนอแนะเพื่อป้องกันการทุจริตในกระบวนการจัดทํารายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม (Environmental Impact Assessment : EIA) ซึ่งมีประเด็นหัวข้อสำคัญน่าสนใจ 4 ประเด็นดังนี้

1.การตรวจสอบกลั่นกรองโครงการก่อนเข้าสู่กระบวนการอนุมัติอนุญาตหรือการจัดทำรายงานประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม

2.การเสริมสร้างประสิทธิภาพและป้องกันการทุจริตในขั้นตอนการจัดทำรายงานประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม

3.การเสริมสร้างประสิทธิภาพและความโปร่งใสในขั้นตอนการพิจารณารายงานการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม

4.การเสริมสร้างกลไกในการติดตามและประเมินผลการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันและแก้ไขผลกระทบสิ่งแวดล้อมและมาตรการติดตามตรวจสอบผลกระทบ
สิ่งแวดล้อมที่มีประสิทธิภาพ

ซึ่งกระบวนการดังกล่าวเป็นนิมิตหมายที่ดี หากสามารถทำได้ เนื่องจากในความผิดฐานทุจริตที่เกี่ยวกับการจัดทำรายงานผลกระทบทางด้านสิ่งแวดล้อม นอกจากจะเกิดความเสียหายในกระบวนการระบบราชการแล้ว ยังจะก่อความเสียหายทางด้านสิ่งแวดล้อมที่เสียไป ซึ่งเป็นผลกระทบในทางทรัพยากรธรรมชาติซึ่งเป็นส่วนรวม นอกจากนี้อาจจะเป็นส่วนช่วยเจ้าหน้าที่ที่ได้ปฏิบัติไปตามขั้นตอนและใช้ร่วมคิดที่ถูกต้องตามระเบียบอีกด้วย