วันที่ 10 มีนาคม 2568 ที่บ้านโคกโก่ง ต.กุดหว้า อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ ซึ่งเป็นอีกหนึ่งชุมชนของชนเผ่าผู้ไทกาฬสินธุ์ ที่ได้อนุรักษ์อัตลักษณ์ประเพณี มีการนัดหมายบรรดา ‘หมอเหยา’ หรือ หมอเยียวยาอาการเจ็บป่วยด้วยการสื่อสารกับสิ่งไม่มีตัวตน ที่เรียกว่า ‘ผีหมอเหยา’ นำโดย นายสมพงษ์ ผิวละมุล หมอเหยารุ่นใหม่ อายุ 34 ปี ซึ่งเป็นชาว บ้านกกตาล ต.บัวขาว อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ พร้อมด้วย คณะหมอเหยาตั้งแต่วัยรุ่น วัยพ่อแม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ในเขตพื้นที่ อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์ จำนวน 25 คน

ซึ่งเป็นชาวผู้ไทมีสายเลือดโดยกำเนิด และในชุมชนให้การยอมรับว่าเป็นผู้นำในการประกอบพิธีเหยา หรือเป็นหมอเหยาหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าเป็น ‘พ่อเมือง-แม่เมือง’ ร่วมพิธีกรรม โดยมีการเป่าแคน ดีดพิณ ตีฉิ่งฉาบเข้าจังหวะกับการฟ้อนรำ พร้อมตบมือ และมีการเจรจาที่เชื่อว่าเป็นการสื่อสารกับโลกวิญญาณกับผีด้วยภาษาภูไท

นายสมพงษ์ ผิวละมุล กล่าวว่า การเหยา หรือเหยาผี เป็นภาษาผู้ไท ซึ่งหมายถึงพิธีกรรมในการบำบัดเยียวยาผู้ป่วยที่มีโรคภัยต่าง ๆ ที่แพทย์แผนปัจจุบันไม่สามารหาสาเหตุของการเกิดโรคได้ โดยจะเป็นการติดต่อสื่อสารผ่านร่างทรงที่เรียกว่า หมอเหยา กับโลกวิญญาณ หรือสื่อสารกับดวงวิญญาณและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ซึ่งภูมิภาคอื่นอาจมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น หมอทรง หมอธรรม หมอผีฟ้า แตกต่างกันไปในบริบททางเชื้อชาติ และวัฒนธรรมในท้องถิ่น

ทั้งนี้ การเหยา เป็นอีกกรรมวิธีหนึ่งตามความเชื่อที่ว่าเป็นการการบำบัดเยียวยาโรคภัยไข้เจ็บ  หรืออาจเรียกได้ว่าเป็นการแพทย์ทางเลือกหนึ่งของผู้ที่มีอาการเจ็บไข้ได้ป่วยโดยไม่ทราบสาเหตุ หรือเคยเข้ารับการรักษาจากการแพทย์แผนไทย และแผนปัจจุบันแล้วอาการไม่ดีขึ้นหรือไม่หาย แต่หลังจากเข้ารับการรักษาจากหมอเหยาแล้ว มีโอกาสทำให้อาการดีขึ้น และหายเป็นปกติ

นายสมพงษ์ กล่าวต่อว่า ในส่วนเครื่องเซ่นที่ใช้สำหรับในการไหว้ จะมีต้มเผือก ต้มมัน ต้มฟักทอง สุราขาว  ข้าวสาร ไข่ไก่ต้มสุก อาหารหวานคาวพื้นบ้าน โดยจะมีการนำศาสตราวุธที่มีอยู่ในพื้นบ้าน ทำจากวัสดุธรรมชาติ เช่น ธนูไม้ไผ่ มีดดาบ ง้าว ตะขอ มาใช้ร่วมในพิธีกรรม อย่างไรก็ตาม ในฐานะที่ตนเป็นคนรุ่นใหม่ที่ต้องการสืบสานประเพณีถือได้ว่าเป็นการอนุรักษ์อัตลักษณ์ประเพณีอันดีงามให้อยู่คู่กับคนผู้ไท ก็อยากจะฝากให้คนรุ่นใหม่ที่มีความสนใจ ร่วมกันสืบสานรักษาสิ่งที่ดีงามของบรรพบุรุษ เพื่อบ่งบอกถึงความเชื่อ การเคารพนับถือบรรพบุรุษให้อยู่คู่กับสังคมต่อไป

.025