วันที่ 4 กรกฎาคม 2567 รศ.ดร.เจษฎ์ โทณะวณิก นักวิชาการด้านกฎหมาย อดีตที่ปรึกษากรรมการร่างรัฐธรรมนูญ โฟนอินให้สัมภาษณ์กับรายการ “สีสันการเมือง แบบ เด้งเด้ง” ทางช่องยูทูบ “แนวหน้าออนไลน์” ในประเด็นการเลือกสมาชิกวุฒิสภา (สว.) ที่เพิ่งผ่านพ้นไปเมื่อเดือน มิ.ย. 2567 ที่ผ่านมา ว่า การที่สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) จะประกาศผลการเลือก สว. กฎหมายกำหนดไว้ชัดเจนว่า เมื่อการเลือก สว. เสร็จสิ้นแล้ว ให้รอไว้ 5 วัน เมื่อเห็นว่าผลการเลือกเป็นไปอย่างถูกต้อง สุจริตและเที่ยงธรรม ซึ่งเป็น 3 คำสำคัญที่เราต้องขีดเส้น 

แต่คำถามคือถูกต้องหรือไม่ ซึ่งที่มีรายงานเรื่องการฮั้ว การวิ่งเต้น การถือโพยเข้าไป แบบนี้สุจริตเที่ยงธรรมหรือไม่ ตนว่าทุกคนตอบได้ แต่อาจมีเฉพาะ กกต. ที่ตอบไม่ได้ แต่หาก กกต. จะเดินหน้าต่อไปก็ต้องไปวัดกันที่ศาลรัฐธรรมนูญว่าตกลงจะให้การเลือกครั้งนี้เป็นโมฆะหรือไม่ หากศาลรัฐธรรมนูญคิดว่าในกระบวนการนี้ สิ่งที่เกิดขึ้นทั้งหมดทำได้ ไม่เห็นมีอะไรไม่สุจริตเที่ยงธรรม ท่านก็ปล่อยผ่านไป จะค้านสายตาประชาชนหรือไม่ ด้วยความเคารพ ก็ต้องขึ้นอยู่กับศาลรัฐธรรมนูญ

“แต่ถ้าเกิดมองอย่างผม ผมคิดว่ามันแยกได้ 2 ลักษณะ ถามว่า กกต. ตามแก้ผลที่มันเป็นปัญหาได้ไหม? เหตุมันเกิดแล้วก็คือฮั้วกัน วิ่งเต้นจ่ายเงินกัน มันไปแก้เหตุก็คงยากแล้ว แต่ถ้าเกิดตามแก้ผล เช่นนับคะแนนใหม่ได้ไหม? ถ้านับคะแนนใหม่แล้วพบบัตรที่ผิดปกติ บีบเอาบรรดาคนที่กรอกบัตรนั้นออกได้ไหม? คะแนนคนเหล่านั้นที่ถูกกรอกไปในบัตรที่มันผิดปกติถูกยกเลิกไปไหม? อะไรแบบนี้ อันนี้มันก็แบบเบาะๆ ทำเนา” รศ.ดร.เจษฎ์ กล่าว

รศ.ดร.เจษฎ์ กล่าวต่อไปว่า ประการต่อมาคือหาผู้กระทำผิดได้หรือไม่ ถ้าหาผู้กระทำผิดได้ก็ต้องตัดสิทธิ์ผู้กระทำผิดเหล่านั้น หรือหากไม่ได้จริงๆ แม้จะมีคนจำนวนหนึ่งที่เข้าไปตามกระบวนการแล้วไม่ได้ทำอะไรบิดพลิ้วผิดกฎหมาย อาจมีคนดี แต่หากไม่ได้ช่วยกันมาตั้งแต่แรก ไม่มีความพยายามร้องเรียนกันตั้งแต่ระดับอำเภอ โดยเฉพาะกรรมการ อย่างตนก็คิดว่า หากมีคนไปยื่นฟ้อง ป.อาญา มาตรา 157 หรือ กฎหมาย ป.ป.ช. มาตรา 172 ซึ่งว่าด้วยการปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัตินหน้าที่โดยมิชอบหรือโดยทุจริตแล้วก่อให้เกิดความเสียหาย กกต. ก็อาจโดนด้วย

เพราะ กกต. ต้องกวดขันตั้งแต่แรก ตั้งแต่ระดับอำเภอ มาถึงระดับจังหวัดและระดับประเทศ กรรมการต้องเด็ดขาด ใครมีพฤติกรรมน่าสงสัย เช่น เดินไป 2 คน เข้าห้องน้ำพร้อมกัน ต้องตัดคนเหล่านั้นออกก่อนแล้วค่อยให้ไปยื่นร้องต่อศาลภายใน 3 วัน แต่ในความเป็นจริงไม่มีการทำแบบนั้น ดังนั้นหากจะบอกว่าทั้งหมดเป็นไปอย่างถูกต้อง สุจริตและเที่ยงธรรม ตนว่าไม่ใช่ จึงบอกว่าควรจะเป็นโมฆะแล้วเริ่มเลือกกันใหม่ แม้จะเกรงใจคนดี แต่เก็เหมือนปลาดี 100 ตัว โยนปลาเน่าตัวที่ 101 เข้าไปแล้วเขย่ารวมกัน ผลก็คือเน่าส่งกลิ่นเหม็นคละคลุ้งกันไปหมด

เมื่อถามต่อไปว่า กกต. เสี่ยงติดคุกหรือไม่ ตนก็มองว่ามีแนวโน้มแบบนั้น ตนก็ฟังจากหลายๆ ท่านแล้วก็เป็นห่วง อย่าลืมว่า กกต. บางครั้งก็พลาดอะไรง่ายๆ อย่างเช่นมีครั้งหนึ่งไปแจกใบส้มให้ผู้สมัครรับเลือกตั้งคนหนึ่งที่ จ.เชียงใหม่ แต่สุดท้าย กกต. แพ้คดีทั้งศาลชั้นต้นและศาลอุทธรณ์ ซึ่งศาลมีคำสั่งจ่ายค่าเสียหายให้กับผู้สมัครคนดังกล่าวหลายสิบล้านบาทด้วย และหลายๆ ครั้ง กกต. ก็ทำอะไรค้านสายตาประชาชน

อย่างการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) กว่าที่ กกต. จะบอกวิธีคำนวณคะแนน ก็เอาล่อเอาเถิดกันอยู่นาน และพอประกาศออกมาก็ค้านสายตาทั้งที่กฎหมายเขียนไว้อยู่แล้ว บอกแต่แรกก็ได้แต่กลับไม่ทำ มาถึงการเลือก สว. ครั้งนี้ พบคนแจ้งทุจริตเต็มไปหมด กกต. กลับบอกว่ารับรองก่อนแล้วค่อยไปสอยทีหลัง แต่ก็ยังไม่มีใครโดนสอยเลย แบบนี้แปลว่าอะไร 

“ฉะนั้นทั้งหมดถ้าเกิดผนวกรวมกัน แล้วท้ายที่สุดคนเขาทนไมได้ตรงนี้ที่เลือก สว. กกต. ก็มีโอกาสที่จะโดน แล้วอย่าลืมว่ามันเคยมี กกต. ชุดหนึ่งที่คนไปขนานนามว่าสามหนา ติดคุก” รศ.ดร.เจษฎ์ กล่าวย้ำ