แมลงวงศ์จักจั่น เป็นแมลงที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในอันดับ Homoptera มีขนาดตั้งแต่ 1-10 เซนติเมตร ซึ่ง homo แปลว่า เหมือนกันเท่ากัน ส่วน ptera แปลว่า ปีก ลักษณะเด่น เพศผู้สามารถทำเสียงได้ แต่ละชนิดจะมีเสียงแตกต่างกัน เราจึงสามารถแยกชนิดของจักจั่นได้จากเสียงนั่นเอง ซึ่งจักจั่นชนิดเดียวกันแต่ละตัวก็จะทำเสียงได้แตกต่างกันออกไป โดยเสียงที่ไพเราะและกังวาน เป็นเสมือนการประกาศศักยภาพความเป็นเพศผู้ที่แข็งแรงและเหมาะสม

จักจั่นมีตารวม 2 ดวง และมีตาเดียว 3 ดวง เรียงเป็นรูปสามเหลี่ยม อยู่ด้านหลังของส่วนหัว หนวดมีลักษณะเดียวกับแมลงปอ คือ มีลักษณะเป็นเส้นขน (setaceous)
ส่วนปากของจักจั่นเป็นแบบเจาะดูด (Piercing- sucking type) จักจั่นวางไข่บนต้นไม้ เมื่อไข่ฟัก ตัวอ่อนจะตกลงสู่พื้นดิน หลังจากนั้นตัวอ่อนจะขุดดิน เพื่อหลบซ่อนตัวและหาอาหารอยู่ใต้ดิน อาหารของตัวอ่อน คือ น้ำเลี้ยงในส่วนรากของต้นไม้นั่นเอง ตัวอ่อนของจักจั่นทั่วไปมีอายุประมาณ 4-6 ปี มีขนาดตั้งแต่ 2-10 ซม. ตัวอ่อนจักจั่นชนิด Magicicada septendecim จากประเทศสหรัฐอเมริกา มีอายุถึง 17 ปี

การทำเสียงของจักจั่น อยู่ที่อวัยวะของส่วนอกและส่วนท้อง โดยอวัยวะแรก คือ tymbals มีลักษณะเป็นแผ่นเนื้อเยื่อบางๆ และถูกปิดด้วยผนังท้อง นอกจากนั้นยังมี folded membrane และมี opercula ทำจังหวะของเสียงให้แตกต่างกันออกไป การเกิดเสียงเริ่มโดยการหดและคลายตัวของกล้ามเนื้อ tymbal muscle ซึ่งยึดภายในช่องลำตัวระหว่างด้านล่างของอกปล้องที่ 3 กับส่วนที่ติดกับ tymlal เมื่อเกิดการเกร็งตัวของ folded membrane จะเป็นพื้นที่ในช่องว่างระหว่างท้องกับ opercula ทำให้เกิดเป็นเสียงก้องกังวาน เมื่อมีการขยับ opercula สอดคล้องกับการทำงานของกล้ามเนื้ออื่นๆ ด้วยความถี่สูง ก็ยิ่งมีความกังวานมากขึ้นเกิดเป็นเสียงร้องของจักจั่น เสียงของจักจั่นบางชนิดอาจดังมากกว่า 100 เดซิเบล ดังกว่าเสียงรถที่ติดในเมืองกรุงเสียอีกความดังของเสียงร้องของจักจั่น ขึ้นอยู่กับขนาดตัวของมัน เพราะท้องที่ว่างเปล่าของจักจั่น เปรียบเหมือนลำโพงนั่นเอง

สถานีวิจัยสิ่งแวดล้อมสะแกราช

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)