6.การยับยั้งการเกิดมะเร็ง (Anti-cancer) มีผู้ป่วยด้วยโรคมะเร็งมากกว่า 10 ล้านคนทั่วโลก โดยประมาณครึ่งหนึ่งของจำนวนนี้เสียชีวิตแม้ว่าได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด เคมีบำบัด และการฉายรังสีหลักฐานจากแหล่งต่างๆ สนับสนุนสมมุติฐานที่ว่าความสัมพันธ์ระหว่างอาหารกับมะเร็งอาจเกิดจากความไม่สมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้ของร่างกาย (Panebianco C. และคณะ 2020) ในปี 1980, Goldin and Gorbach เป็นกลุ่มแรกที่ศึกษาเกี่ยวกับโพรไบโอติกสายพันธุ์ Lactobacillus acidophilus ที่สามารถลดอัตราการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้ สามารถลดการสร้างเอนไซม์ที่เป็นสารก่อมะเร็ง และเพิ่มการสร้างเอนไซม์ ß-Glucuronidase, Nitroreductase และ Azoreductase ซึ่งจะช่วยให้สารในร่างกายไม่เปลี่ยนไปเป็นสารก่อมะเร็ง นอกจากนี้โพรไบโอติกยังช่วยลดการแพร่่กระจายของเซลล์มะเร็ง รวมทั้งยังสามารถเพิ่มจำนวน T-Helper cell และ NK cells ซึ่งเป็นเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันที่มีส่วนสำคัญในการยับยั้งการพัฒนาของเนื้องอก และมีส่วนในการควบคุมการแสดงออกของยีนที่เกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็ง ซึ่งจะเป็นการยับยั้งต้นเหตุของการเกิดมะเร็งโดยตรง ดังนั้นการประยุกต์ใช้คุณสมบัติเหล่านี้ในการบำบัดจึงเป็นอีกทางเลือกหนึ่งเพื่อทดแทนและ/หรือรักษาควบคู่ไปกับการทำเคมีบำบัดหรือการฉายแสง นอกจากนี้ ผลิตภัณฑ์จากโพรไบโอติกยังได้รับความสนใจจากนักโภชนาการ ทางคลินิกนักวิทยาศาสตร์ และนักอุตสาหกรรม หากมีการทำงานร่วมกันของคนกลุ่มนี้จะช่วยให้เกิดการใช้ประโยชน์ของโพรไบโอติกเพื่อพัฒนายาต่อต้านมะเร็งที่ดีในอนาคต

7.การช่วยปรับสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน (Immunomodulatory activity) จากการศึกษาพบว่าจุุลินทรีย์โพรไบโอติกมียีนและสารประกอบเฉพาะหลายชนิด ซึ่งเป็นสื่อกลางในการสร้างสมดุลระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยให้ร่างกายสามารถปรับการตอบสนองของภูมิคุ้มกันโดยธรรมชาติและปรับตัวได้ จึงส่งผลต่อการป้องกันและการรักษาโรค จุลินทรีย์โพรไบโอติกยังสามารถตอบสนองในรูปแบบไม่มีความจำเพาะกับเชื้อโรคชนิดใดชนิดหนึ่ง (Innate response) โดยกระตุ้นผ่าน Toll-Like Receptors (TLRs) ให้สามารถจับกับสิ่งแปลกปลอมได้ดียิ่งขึ้น รวมทั้งการเสริมสร้างชั้นเมือกของผนังลำไส้ให้หนาขึ้น เพื่อลดการยึดเกาะของจุลินทรีย์ก่อโรค ทั้งนี้ จุลินทรีย์ โพรไบโอติกยังช่วยให้ร่างกายตอบสนองต่อสิ่งแปลกปลอม โดยกระตุ้นการหลั่งสารไซโตไคน์ต่างๆ ได้ดีขึ้น ดังนั้น โพรไบโอติกจึงเป็นจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ที่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการป้องกัน และรักษาโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกันได้เป็นอย่างดี

8. การป้องกันโรคในช่องปาก (Preventing Oral Diseases) โรคฟันผุเกิดขึ้นจากหลายปัจจัยร่วมกันไม่ว่าจะเป็นการแปรงฟันที่ไม่สะอาด การรับประทานอาหารที่มีน้ำตาลหรือขนมขบเคี้ยว รวมถึงแบคทีเรียที่ทำให้เกิดฟันผุภายในช่องปากของเราด้วย ซึ่งงานวิจัยบางส่วนชี้ให้เห็นว่าการรับประทานโพรไบโอติกอาจช่วยลดปัญหานี้ได้ จากงานวิจัยที่ทดลองให้เด็กดื่มนมผสมโพรไบโอติกแลกโทบาซิลลัส พาราคาเซอิ สายพันธุ์เอสดีวัน (Lactobacillus paracasei SD1) ในปริมาณ 5 กรัมทุกวันหลังใช้เวลาในการทดลอง 6 เดือน ผลปรากฏว่าเด็กที่ดื่มนมผสมโพรไบโอติกเป็นประจำมีจำนวนแบคทีเรียชนิดที่ทำให้เกิดฟันผุในน้ำลายลดน้อยลง และมีจำนวนแลกโทบาซิลลัสเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน อีกทั้งยังช่วยให้เด็กที่เสี่ยงต่อการเกิดโรคฟันผุสูงมีรอยฟันผุใหม่น้อยลงเมื่อเทียบกับเด็กอีกกลุ่มที่ดื่มนมทั่วไป

นอกจากนี้ ยังมีงานวิจัยอื่นพบว่าโพรไบโอติกมีคุณสมบัติในการป้องกันโรคปริทันต์และโรคฟันผุด้วยการปรับสมดุลของแบคทีเรียภายในช่องปาก จากการศึกษาในผู้ป่วยโรคปริทันต์ขั้นรุนแรง ที่ได้ให้รับประทานโพรไบโอติกชนิดแล็กโทบาซิลลัสเป็นเวลา 90 วัน พบว่าผู้ป่วยมีกลิ่นปากลดน้อยลงอย่างชัดเจน เช่นเดียวกับงานค้นคว้าอีกจำนวนหนึ่งที่แสดงให้เห็นว่าโพรไบโอติกอาจมีีส่วนช่วยลดกลิ่นปากได้ นอกจากนี้ ยังมีประโยชน์ต่อสุขภาพช่องปากและฟันด้านอื่นๆ เช่น ขจัดคราบพลัคหรือคราบแบคทีเรียบนฟัน บรรเทาอาการเหงือกอักเสบ หรือโรคเหงือกอื่นๆ เป็นต้น

ศูนย์ความหลากหลายทางชีวภาพ

สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)