โฮเวิร์ด การ์ดเนอร์ (Howard Gardner) นักจิตวิทยา (Phychologist) และผู้เชี่ยวชาญทางด้านสติปัญญา (intelligence expert) ได้ศึกษาเกี่ยวกับความหลากหลายทางปัญญา (Theory of Multiple Intelligence MI) โดยใช้หลักการวิวัฒนาการทางชีววิทยา (Biological evolution) ซึ่งทฤษฎีพหุปัญญา มีแนวคิดที่สามารถโยงถึงแนวคิดที่ว่าทุกคนสามารถเป็นคนที่ฉลาดได้และเด็กๆ ก็ฉลาดเท่าเทียมกัน หากสามารถที่จะดึงเอาความสามารถที่ถนัดของแต่ละบุคคลออกมาใช้ได้ โดยทฤษฎีพหุปัญญาจำแนกความสามารถหรือสติปัญญาของคนเอาไว้ 9 ด้าน ดังนี้
1.สติปัญญาด้านภาษา (Linguistic Intelligence) หมายถึง ผู้ที่มีความสามารถทางด้านภาษาสูง อาทิ นักเล่านิทาน นักพูด ความสามารถใช้ภาษาในการหว่านล้อม การอธิบาย กวี นักเขียนนวนิยาย นักเขียนบทละคร บรรณาธิการ นักหนังสือพิมพ์ นักจิตวิทยา
2.สติปัญญาด้านตรรกและคณิตศาสตร์ (Logical Mathematics Intelligence) หมายถึง กลุ่มผู้ที่มีความสามารถสูงในการใช้ตัวเลข อาทิ นักบัญชี นักคณิตศาสตร์ นักสถิติกลุ่มผู้ให้เหตุผลที่ดี อาทินักวิทยาศาสตร์ นักตรรกศาสตร์ นักจัดทำโปรแกรมคอมพิวเตอร์ กลุ่มผู้ไวในการเห็นความสัมพันธ์แบบแผนตรรกวิทยา การคิดเชิงนามธรรม การคิดที่เป็นเหตุผล (Cause-effect)และนักคิดคาดการณ์ (if-then) วิธีการใช้ในการคิด ได้แก่การจำแนกประเภท หมวดหมู่ การสันนิษฐาน การสรุป การคิดคำนวณ การตั้งสมมุติฐาน
3.สติปัญญาด้านมิติสัมพันธ์ (Visual/Spatial Intelligence) หมายถึง ผู้ที่มีความสามารถมองเห็นภาพของทิศทาง แผนที่ ที่กว้างไกล อาทิ นายพรานป่าผู้นำทาง พวกเดินทางไกล รวมถึงผู้ที่มีความสามารถมองความสัมพันธ์ มองเห็นแสดงออกเป็นภาพรูปร่างในการจัดการกับพื้นที่ เนื้อที่ การใช้สี เส้น พื้นผิว รูปร่าง อาทิ สถาปนิก มัณฑนากร นักประดิษฐ์ ศิลปิน ต่างๆ
4.สติปัญญาด้านร่างกายและการเคลื่อนไหว (Bodily/Kinesthetic Intelligence) หมายถึงผู้ที่มีความสามารถในการใช้ร่างกายของตนเองแสดงออกทางความคิด ความรู้สึก อาทิ นักแสดง นักแสดงท่าใบ้ นักกีฬา นาฏกร และผู้ที่มีความสามารถในการใช้มือประดิษฐ์ เช่น นักปั้น ช่างซ่อมรถ
5.สติปัญญาด้านดนตรี (Musical/Rhythmic Intelligence) หมายถึง ผู้ที่มีความสามารถทางด้านดนตรี ได้แก่ นักแต่งเพลง นักดนตรี ตลอดจนความสามารถในการเข้าใจและวิเคราะห์ดนตรี
6.สติปัญญาด้านมนุษยสัมพันธ์ (Interpersonal Intelligence) หมายถึง ความสามารถในการเข้าใจอารมณ์ความรู้สึก ความคิด และเจตนาของผู้อื่น ทั้งนี้รวมถึงความสามารถไวในการสังเกตน้ำเสียง ใบหน้า ท่าทาง ทั้งยังมีความสามารถสูงในการรู้ถึงลักษณะต่างๆ ของสัมพันธภาพของมนุษย์และสามารถตอบสนองได้อย่างเหมาะสม
7.สติปัญญาด้านตน หรือการเข้าใจตนเอง (Interpersonal Intelligence) หมายถึง ผู้ที่มีความสามารถในการรู้จักตนเอง และสามารถประพฤติปฏิบัติตนได้จากความรู้สึก ความสามามารถในการรู้จักตน อาทิ การรู้จักตัวเองตามความเป็นจริง เช่น มีจุดอ่อน จุดแข็งในเรื่องใด มีความรู้เท่าทันอารมณ์ ความคิด ความปรารถนาของตนเอง มีความสามารถในการฝึกฝนตนเอง และเข้าใจตนเอง
8.สติปัญญาด้านการรักธรรมชาติ (Naturalistic Intelligence) หมายถึง ผู้ที่มีความเข้าใจความเปลี่ยนแปลงของธรรมชาติ และปรากฏการณ์ธรรมชาติ เข้าใจความสำคัญของตนเองกับสิ่งแวดล้อม และตระหนักถึงความสามารถของตนที่จะมีส่วนช่วยในการอนุรักษ์ธรรมชาติเข้าใจถึงพัฒนาการของมนุษย์ และการดำรงชีวิตของมนุษย์ตั้งแต่เกิดจนตายเข้าใจและจำแนกความเหมือนกันของสิ่งของ เข้าใจการหมุนเวียนเปลี่ยนแปลงของสสาร
9.สติปัญญาด้านการดำรงชีวิต (Existential Intelligence) หมายถึง ผู้ที่มีความสามารถในการไตร่ตรอง คำนึง สร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการมีชีวิตอยู่ในโลกมนุษย์เข้าใจการกำหนดของชีวิตและการรู้เหตุผลของการดำรงชีวิตอยู่ในโลก
ความสามารถของมนุษย์นั้นไม่ได้ถูกจำกัดไว้เพียงด้านใดด้านหนึ่งเท่านั้น แต่อาจมีความถนัดในด้านต่างๆ มากน้อยไม่เท่ากัน ซึ่งความสามารถในแต่ละด้านจะหลอมรวมเป็นบุคลิกของตัวเรา เราจึงเรียนรู้ได้ดีในแบบฉบับของตัวเอง เช่น บางคนฟังปุ๊บเข้าใจปั๊บ (Verbal Intelligence) บางคนเข้าใจไวถ้าได้ลงมือทำ (Kinesthetic Intelligence) หรือบางคนเรียนรู้ได้ดีเมื่อมีข้อมูลให้เห็นเป็นภาพ (Visual Intelligence) ซึ่งความสามารถในแต่ละด้านเราสามารถฝึกฝนและพัฒนาทักษะให้มีความเชี่ยวชาญได้
ขอขอบคุณข้อมูลจาก
คุณสิริมา ภิญโญอนันตพงย์ จากหนังสือแนววัดและประเมินแนวใหม่เด็กประถมวัย
แปลน ฟอร์ คิดส์ https://www.planforkids.com/
https://beyc.co.th/
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.)
โปรดอ่านก่อนแสดงความคิดเห็น
1.กรุณาใช้ถ้อยคำที่ สุภาพ เหมาะสม ไม่ใช้ ถ้อยคำหยาบคาย ดูหมิ่น ส่อเสียด ให้ร้ายผู้อื่น สร้างความแตกแยกในสังคม งดการใช้ถ้อยคำที่ดูหมิ่นหรือยุยงให้เกลียดชังสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์
2.หากพบข้อความที่ไม่เหมาะสม สามารถแจ้งได้ที่อีเมล์ online@naewna.com โดยทีมงานและผู้จัดทำเว็บไซด์ www.naewna.com ขอสงวนสิทธิ์ในการลบความคิดเห็นที่พิจารณาแล้วว่าไม่เหมาะสม โดยไม่ต้องชี้แจงเหตุผลใดๆ ทุกกรณี
3.ขอบเขตความรับผิดชอบของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ อยู่ที่เนื้อหาข่าวสารที่นำเสนอเท่านั้น หากมีข้อความหรือความคิดเห็นใดที่ขัดต่อข้อ 1 ถือว่าเป็นกระทำนอกเหนือเจตนาของทีมงานและผู้ดำเนินการจัดทำเว็บไซด์ และไม่เป็นเหตุอันต้องรับผิดทางกฎหมายในทุกกรณี